دوران فرمانروايي سلسله‌ی قاجار (1925-1796=1304-1175) شاهد تغييرات مهمي در ايران بود، به ويژه آن که يک حکومت مرکزي پايدار دوباره بنياد نهاده شد، اما قدرت‌های توانمند اروپايي نيز به ايران دست اندازي کردند. اين قرن ديرپاي نوزدهم شاهد اصلاحات اوليه و تقويت خود در برابر تهديدات آينده، و نيز تغييرات اجتماعي و اقتصادي، از جمله هم تا حدي نوسازي و هم انواع گوناگون ناآرامی‌ها و آشفتگی‌ها بود. با وجود تنوع و تحول داخلي بسيار در بستر زمان، شايد بتوان درباره ساختارها و پس و پیشرفت‌های داخلي در دوران قاجار، که برخي از آن‌ها در دوره‌هاي پيشين ريشه داشتند و برخي نيز تازه بودند، به چند گزاره‌ی کلي دست يافت:

ذکر منبع الزامی است