رسانه ها اعم از تلویزیون، رادیو، اینترنت، فیلم، ویدئو، روزنامه، مجله، هر روز و بطور فزاینده اطلاعات، سرگرمی ها و آگهی های مختلفی را به ما و فرزندانمان عرضه می کنند و همگی نقش مهمی را در شکل دهی و نفوذ به فرهنگ، ارزش ها، دیدگاهها و اعتقادات ما بازی می کنند.
به عبارت دیگر در عصر جدید با ویژگی ظهور وسایل ارتباطی نوین به مراتب بیش از گذشته ما و بویژه فرزندانمان تحت بمباران پیام های رسانه ای هستیم که در بسیاری موارد بهترین و قابل قبول ترین روش حل مسائل و مشکلات را با پیام های خشونت بار ارائه می کنند.
به نظر می رسد بهترین راه ممکن برای بقا در این شبکه اطلاعاتی که در سراسر محیط فرهنگی ما ریشه دوانیده حفظ استقلال، اجتناب از انفعال، بهره مندی از تفکری منتقدانه و به عبارت دیگر افزایش توانایی گزینش، انتخاب و چالش با این موج فراگیر است که تنها از طریق تکامل سواد رسانه ای میسر است. سواد رسانه ای نه تنها به کودکان بلکه به بزرگسالان مهارت های لازم را برای برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانه ها می آموزد و در عین حال نگاهی دقیق، دیدگاهی نقاد و تحلیلی نسبت به پیام های رسانه ای نوشتاری، دیداری و شنیداری فراهم می آورد.

سواد رسانه ای
در اذهان بسیاری از مردم اصطلاح سواد رسانه ای با رسانه های چاپی و نوشتاری عجین شده و به معنای توانایی خواندن است.
برخی این اصطلاح را به سواد دیداری که مرتبط با رسانه هایی چون تلویزیون و فیلم است تعمیم می دهند. سایر نویسندگان این مفهوم را تا حد سواد رایانه ای نیز گسترش می دهند.
اما از دیدگاه دانشمندان علوم ارتباطی در عصر نوین سواد رسانه ای به کلیه رسانه ها اختصاص دارد.
از دیدگاه سواد رسانه ای ما به عنوان مخاطب همواره خود را در معرض رسانه ها قرار داده و از مفاهیم پیام هایی که از طریق رسانه با آن مواجه می شویم و تفاسیری را ارائه می دهیم.
ابزار این دیدگاه مهارت های آن و ماده خام مورد استفاده آن را از رسانه ها و دنیای واقعی تشکیل می دهند.
افرادی که در سطح بالایی از سواد رسانه ای هستند از بینش و قدرت تشخیص وسیع و قوی برخوردارند، چنانچه آنها از توانایی مهارتهای بسیار پیشرفته جهت تعبیر و تفسیر انواع پیام ها در ابعاد مختلف بهره مند هستند. این مهارت بدانها قدرت گزینشگری بیشتری می بخشد. بدین مفهوم که افراد با سواد رسانه ای می دانند که چطور مفیدترین پیام ها را از حیث ادراکی، احساسی، اخلاقی و زیبایی (ابعاد چهارگانه سواد رسانه ای) انتخاب کنند. بنابراین چنین مخاطبانی بیشترین میزان کنترل را بر پیام های رسانه ای و در عین حال بر اعتقادات و رفتار خود دارا هستند.
عدم برخورداری از مهارت گزینشگری، بدین معنا است که شما در دنیای محصور و بسته گرفتارید و مجبورید بدون هیچ پرسش مضامین، ارزش ها، اعتقادات و تفاسیری را که رسانه ها عرضه می کنند بپذیرند. سواد رسانه ای ویژگی یک فرایند و پیوستار را دارد که نسبی بوده و روندی پایان ناپذیر و تکاملی دارد و همراه رشد بلوغ فکری، حسی و اخلاقی توسعه می یابد.

سواد رسانه ای فرایندی چند بعدی است
ابعاد چهارگانه سواد رسانه ای یعنی ابعاد ادراکی، حسی، اخلاقی و زیبایی شناسی کاملا به هم وابسته و پیوسته اند. حیطه ادراک به فرایندهای ذهنی و فکری مربوط است. توانایی های ادراکی مجموعه ای از شناخت ساده نشانه ها تا درک پیچیده ترین پیام ها و کشف علل نحوه ارائه خاص آنها توسط یک رسانه خاص را دربر می گیرد. این همان بعد فکری یا عقلانی است که به ایجاد مضمونی غنی در فرایند ساختن معنا منجر می شود. حیطه حسی همان بعدی است که کاملا وابسته به احساس افراد است. برخی مخاطبان در زمینه دریافت تاثیرات حسی پیامهای رسانه ای بسیار قوی هستند. برخی از این احساسات دارای تاثیرات مثبت و برخی دارای تاثیرات منفی هستند. برای مثال کودکانی که به تماشای فیلمهای ترسناک و خشونت بار می نشینند، آنچنان مغلوب حس ترس می شوند که ساعتها منفعل می مانند. برای کشف ابعاد حسی پیامها به لحاظ نوع حس نهفته در آن پیام و پیچیدگی آن سطوح سواد رسانه ای به طور نسبی قابل تغییر است.
حیطه زیبایی شناسی به توانایی درک و شناخت مفاهیم رسانه ای از دیدگاه هنری اشاره دارد. این مقوله به میزان هنر و مهارت تولید پیام در رسانه های مختلف بستگی دارد. سبک هنری منحصر به فرد یک نویسنده، تولیدکننده و کارگردان یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی شاهد مسلم این بعد از سواد رسانه ای است.
حیطه اخلاقی به توانایی ادراک و دریافت ارزشهای نهفته در پیامها اشاره دارد. در سبک کمدی، ارزشهایی که در پیامها نشان داده می شوند، حاکی از این است که مزاح و شوخی ابزاری مهم در حل و فصل مشکلات است، اما مثلا ارزشهایی که در یک درام تصویر می شوند، عموما تلقین کننده این است که توسل به خشونت موفقترین راه برای رسیدن به خواسته ها در این دنیای خطرناک است. با این تفاصیل به نظر می رسد درک و تشخیص درست مضامین اخلاقی تنها توسط افرادی که دارای درجه بالایی از سواد رسانه ای هستند، میسر است.