خوش آمديد,
مهمان
|
|
NGO چیست و زمینه های ایجاد آن در کشور ما از کجا آغاز شد؟
NGO یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است. نه وابسته به دولت است و نه اثری از حاکمیت درون آن پیدا میشود. نه بودجه ای از دولت به صورت رسمی میگیرد ولی دارای اساسنامه مدون است و تشکیلاتش از قبل ثبت شده. یکی از مهمترین خصوصیات NGO داوطلبانه بودن آن است که با توجه به نیاز جامعه ایجاد میشود. چند نفر دور هم جمع میشوند و به این نتیجه میرسند که به طور مثال با مصرف یا پخش مواد مخدر به صورت داوطلبانه و خودجوش مبارزه کنند. البته یک NGO مجاز است فعالیتهای خودش را سامان دهد و اگر کارش به نتیجه برسد درآمد هم کسب کند و این فقط در راه توسعه و اهداف تشکیلات خودش است و سود در NGO معنا ندارد. NGO، سازمانهای غیردولتی، گروهای شهروندی داوطلب، گروههای نفع عامه یا خیریه هیچ کاری به مسئولیت دولت ندارند و در بعضی جاها از مطالبات مردم در مقابل دولت دفاع میکنند یعنی مجاز به انتقاد از دولت میباشند. این تعریف به صورت کامل اجرا شده یا نتیجه آن چیز دیگری است. پس نقش احزاب چه میشود؟ در کشورهای خارجی اگر دولت کاری انجام دهد که از نظر دیگران اشتباه باشد. NGOها دور هم جمع میشوند و کار احزاب را انجام میدهند. به دولت معترض میشوند و احزاب دخالتی نمیکنند. البته این خود مشکلی شده و بسیاری از NGOها بازوی احزاب شده اند. در کشور خودمان هم این اتفاق گاهی افتاده است یعنی NGO شده است ابزار دست گروههای قدرت، یا میشود این طور هم گفت که بعضی اوقات NGO تشکیل میشود که دقیقاً همین کار را انجام دهد. گاهی مسئولین دولتی پول میگذارند، هزینه میکنند تا این سازمانها را تشکیل دهند تا مورد حمایت قرار بگیرند. ویژگیهای یک NGO چیست؟ داوطلبانه بودن، خودجوش بودن، هدف و تفاق مشترک، حرکت طبق اساسنامه مدون، قانونمندی، برنامه مشخص، استقلال و وابسته نبودن، مسئولیت پذیری از خصوصیات بارز NGO است. از NGO زنان بگویید. روند آن در کشور ما چگونه است، زنان تا چه حد موفق بودهاند، در چه زمینه هایی فعالیت میکنند؟ طبق آماری که من از وزارت کشور دارم در سال 79 ما دارای 250 NGO زنان بودیم که البته بعضی ها ثبت شده بودند و بعضیها بدون ثبت فعالیت میکردند. در سال 79 تقریباً بالای هفتاد درصد آنها انجمنهای خیریه بودند. در سال 80 بیش از 591 NGO وجود داشت که در ترکیب آن خیریه کمتر شده بود یعنی به فعالیت زنان موضوعات فرهنگی، اجتماعی، مبارزه با مواد مخدر، رسانه ها و بحث های علمی، تحقیقاتی اضافه شد. در سال 81 حدود 140 NGO به این جمع اضافه شد اما ترکیب آنها بسیار متفاوت شد و 45% فعالیت فرهنگی پیدا کردند و حدود بیست و یک درصد اجتماعی. ترکیب NGO خیریه در سال 1381 به 16% رسید و تعدادی در زمینه های مطبوعات، علمی و بهداشتی فعالیت کردند. این درصدها نشان دهنده ی کاهش گرایش به خیریه است نه اینکه مسائل نوع دوستی پایین آمده باشد بلکه کمی تخصصی تر کار میکنند. از سال 82 آمار دقیق و مشخصی وجود ندارد. مسائل اجتماعی و فرهنگی دو واژه ی کلی هستند. در این سالهای اخیر سازمانهای غیر دولتی زنان دقیقاً به چه مسائلی روی آوردهاند و چرا؟ زنان کلاً در زمینه تعصبات شان که احساس میکنند حق شان در جامعه هم پایمال شده فعالیت بیشتری پیدا کرده اند. بعضی از این انتقادها و تعصبات هم درست است. زمانی زن مجبور بود در خانه بماند و آمدن او از خانه به گونه ای ممنوع بوده، زن خوب کسی بوده که در خانه باشد و بیرون هم نیاید، معلوم است کسی که در خانه بماند و بیرون نیاید و فعالیت نکند، معلوم هم نمیشود چه کاری بلد است انجام دهد. چون بسیاری ارتباط شان با بیرون امکانپذیر نبود، بعضیها به فکر تشکیل NGO افتادند تا در جریان فعالیت های اجتماعی خودشان را نشان بدهند. البته وضع جامعه ی ما خیلی تفاوت کرده است. ضرورت ایجاد این سازمانها و کارکرد آنها در کشور ما چیست؟ در جامعه یک حاکمیت و دولت داریم که وظیفه ی او ایجاد وسائل و تسهیلات برای مردم است. از طرفی هم باید از مرزها دفاع کند، از طرف دیگر ایجاد تعامل با کشورهای دیگر به عهده ی حاکمیت است. در سطح پایین تر مردم هستند که کارهایشان را انجام میدهند یا در دولت کار میکنند یا به صورت آزاد. مردم کارهایشان را انجام میدهند و دولت هم همینطور بعد از مدتی مردم نیازهایی خواهند داشت و دولت به خاطر اینکه بیش از اندازه درگیر کارهای دیگر است از یک سری مشکلات ممکن است غافل شود یا به طور مثال دولت قانونی را به اجرا میگذارد که حق بسیاری پایمال میشود. اینجا مردم تصمیم میگیرند حرفهایشان را به دولت بزنند. در کل خواسته ها، مطالبات، نیازها، دیدگاه ها و انتقادات مردم از دولت میبایست سامان بگیرد و واسطه ای بین دولت و مردم ایجاد میشود که نام آن را میگذاریم سازمان غیر دولتی یا همان NGO. گفتید که از خصوصیات NGO داوطلبانه بودن و استقلال آن است و از جهتی از طرف سازمان ملل متحد برنامه هایی طراحی شده. نقش سازمان ملل متحد و نهادهای بینالمللی مربوط، در هدایت و حمایت سازمانهای غیردولتی چیست؟ خود سازمان ملل متحد یک سازمان غیر دولتی است و میتوان گفت که این سازمان یک NGO است اما در حقیقت اینطور نیست چون گفتم که NGO بدون وابستگی فعالیت میکند. مقر سازمان ملل متحد در نیویورک قرار دارد و به آمریکا وصل شده و از طریق آن حمایت میشود به این نمیشود گفت NGO. به هر حال سازمان ملل متحد در زمینه ی NGO بسیار فعال عمل کرده است و اجلاس هایی را بر گزار کرده است که هم نمایندگان دولت ها و هم نمایندگان سازمانهای غیر دولتی حضور داشتند. بر دوش NGO بار حقوقی نیست و میتواند هر مسئله ای را مطرح کنند و چیزی گریبانگیرشان نمیشود. سازمان ملل متحد، سازمانهای غیر دولتی را به عنوان مشاور میگیرد به صورتی که بعضی از این سازمانهای غیر دولتی که فعال هستند یک اعتبار مشاور از سازمان ملل میگیرند و به فعالیت میپردازند. سازمان ملل در سمت و سو دادن به سازمانهای غیر دولتی چقدر نقش دارد؟ سازمان ملل جهت نمیدهد. فقط کمی فعالیت سازمانهای غیر دولتی را راحت تر میکند. اگر یک NGO در کشورش نتواند آزادانه فعالیت کند و مطالباتش را مطرح کند، سازمان ملل از او پشتیبانی میکند. یعنی سازمان ملل هیچگاه یک NGO را محدود نمی کند؟ نه، هیچ وقت. هیچ کس تا کنون دنبال محدود کردن NGO نبوده. حتی اگر یک NGO فعالیتی کند که با ذائقه ی بسیاری سازگاری نداشته باشد آزاد است. سیاست سازمان ملل چگونه است آیا هر سازمان غیر دولتی را حمایت میکند؟ نه هر سازمان غیر دولتی را حمایت نمی کند چون هر سازمان غیر دولتی با سازمان ملل متحد ارتباط ندارد. ممکن است یک NGO در مورد حجاب یا دفاع از مطالبات مسلمانان در کشورهای خارجی فعالیت کند. اگر این NGO از اعضای قدری برخوردار باشد و بتواند عملکرد بالایی داشته باشد حتی در مورد مسائلی هم که ممنوعیت دارند میتوانند پیروز باشند البته اگر کشورهای مخالف این مسائل مثل آمریکا با آنها مقابله نکنند. سازمان ملل هر سازمان غیر دولتی را نه حمایت میکند و نه به رسمیت میشناسد. NGO باید شرایط خاص خودش را داشته باشد و کارایی و قدرت لازم را نیاز دارد و حداقل 5 سال دارای سابقه فعالیت باشد. اینطور نیست که یک NGO که سه روز مشغول فعالیت شده به سازمان ملل نامه بزند و از او طلب حمایت کند. البته در مورد آن مسئله ی خاص مثل حقوق مسلمانان در کشورهای خارجی اگر هم یک NGO وجود داشته باشد که تمام معیارها را داشته باشد و از طرف یک میلیارد مسلمان صحبت کند و پیگیری کند اگر سازمان ملل ترتیب اثری ندهد دیگر سازمان ملل نیست، سازمان دول است. به هر حال تا کنون فعالیتی اینچنینی در این مورد خاص اتفاق نیفتاده است. باید اتفاق بیفتد ببینیم چه میشود. در مورد سازمانهای غیر دولتی فعال در ایران چه اطلاعاتی دارید. اعضاء، تعداد، تنوع؟ من آمار خیلی دقیق از همه ی سازمانهای غیردولتی ندارم. همانطور که میدانید از سازمان هایی میشود آمار گرفت که ثبت شده باشند. در مورد تنوع NGO میتوانم بگویم که NGO جوانان و زیست محیطی بسیار زیاد است. NGO زنان نسبتا خوب است. موضوع اعتیاد نیز رو به افزایش است و گروه های آموزشی در حال فعال تر شدن هستند و موضوعاتی از قبیل دوستدار میراث فرهنگی، ارتباطات و هنر نیز از زمینه های فعالیت سازمانهای غیردولتی شده است. اهرمهای حمایتی یونسکو از این سازمانها چیست؟ یونسکو بیش از این که اهرم مادی داشته باشد ـ که البته دارد ـ به سازمانهای غیردولتی اعتبار میدهد. مثلاً از یک NGOدر همایش دعوت می کند و می گوید شما این کارها را هم انجام دهید. این درگیر کردن کار با NGO قدم بزرگ مؤثری است. یونسکو میگوید من امسال سه برنامه بین المللی دارم سازمان هایی که توانایی اش را دارند بیایند کمک کنند که برای اعضای NGO انگیزه ایجاد میکند. سازمانهای غیردولتی گروهه ای مردمی هستند. آیا میشود یک NGO ستون پنجم دشمن شود. آیا از NGOسوء استفاده هم میشود؟ البته میشود چنین باشد. یک NGO در داخل کشور فعالیتش را شروع میکند، قوت و قدرت میگیرد و بعد با خارج از کشور ارتباط برقرار میکند به خاطر این که بتواند مطالبات خودش را مطرح کند و از این طریق از راههای غیرمدنی استفاده کند. این نوع عملکردها بیشتر دارای انگیزه های مادی است. اما من فکر می کنم اصلا نباید اسم ستون پنجم را روی این کار گذاشت چون هر آدمی به تنهایی هم میتواند این کار بکند. لازم نیست NGO درست کند و خودش را بشناساند و ثبت کند. باتوجه به آماری که ارائه دادید. NGO زنان در کشور ما بسیار بیشتر است. این کثرت فعالیت برای چیست. مسئله ی خاصی وجود دارد؟ نمیشود گفت بسیار بیشتر. البته بنابر ترکیب جمعیتی، وقتی بیش از نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می دهند. طبیعی است که نیمی از آنها NGO زنان باشد شاید یکی از دلایل این باشد که مردان برای فعالیت در جامعه مشکلی ندارند و زنان به وسیله ی NGO در جامعه فعالیت میکنند. چرا ما مشارکت مردان نداریم چرا دفاع از حقوق مردان نداریم؟ چون مشکل خاصی برای فعالیت مردان وجود ندارد. تعداد NGO زنان بیشتر است به خاطر ابراز وجود، اثبات وجود و حضور از طریق NGO. رابطه ی NGO با جهانی سازی چیست. آیا مقدمهای برای دهکده ی جهانی شدن است؟ بهتر است بگوییم رابطه ی انسانها با جهانی سازی چیست. نمیتوانم بگویم نقش NGO در جهانی سازی چیست. زنان هم همان کاری را می کنند که مجموعه ی کشور به آن سمت میرود. به نظر من سازمان های غیردولتی در حال آماده سازی فضایی هستند که اگر جهانی شدن صورت گرفت، ایرانی بودن ما حفظ گردد. اگر کسی دلش به حال کشورش میسوزد باید با هویت فرهنگی و مدنی ایرانی به فکر حفظ گذشته ی خود باشد. باید در زمینه ی فرهنگسازی و پشتوانه های تاریخی فعالیت کند. اینها بایدها بود، آیا واقعیت ها هم همینطور است؟ البته که همین طور است و از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. قرار نیست تمام چیزهایی که در نسل گذشته بوده از بین برود. نیمی از دغدغه های جوان هایی که NGO تشکیل می دهند حفظ هویت ایرانی اسلامی است که گاهی باورمان نمیشود این جوان ها اینگونه برای این موضوع تلاش کنند. نقش سازمان های غیردولتی در امنیت کشورشان چیست. یونسکو از سازمانهایی که با امنیت کشورشان درگیر میشوند حمایت میکند یا خیر؟ هر کس که با امنیت ملی کشورش درگیر شود، جاسوسی کند و یا باعث شود مرزهای کشورش به مخاطره بیافتد، با آنها برخورد میشود. فرقی نمیکند NGO باشد یا سازمانهای دیگر. یونسکو هم محل برخورد نیست یعنی مرجع برخورد نیست. یونسکو در این زمینه بیتفاوت است یا حمایتش را قطع میکند؟ کمیسیون ملی یونسکو در ایران یک بعد دولتی هم دارد به صورتی که دبیر کل شورا و هیئت دولت در آن نقش دارند. حتی وزیر امورخارجه عضو کمیسیون یونسکو است. یونسکو جایی نیست که برخورد شود اما حتی ملاحظات در نظر گرفته میشود. چه نهادی درون یونسکو است که از NGO حمایت میکند؟ نهادی وجود دارد که تازه تشکیل شده است و حدود یک ماه است که فعال شده و قرار شده است سازمانهای غیردولتی یا همان NGO از این طریق ارتباط بیشتر و بهتری با یونسکو برقرار کنند. تاکنون هرچه بوده داخل کشورمان بوده و از این طریق می خواهیم فعالیت های ایرانی ها را در سطح بین الملل معرفی کنیم. در هر حال در همین معرفی یک سری انتقادات و پیشنهادات مطرح میشود و یک سری همکاری های جدیدی به وجود میآید. ما میخواهیم این سازمان ها را شناسایی کنیم و از اعتبارات بین المللی که یونسکو و سازمان ملل تخصیص می دهد کاملا استفاده کنیم. موانع و مشکلات حضور سازمان های غیردولتی ایران در مجامع بین المللی چیست. یونسکو چه تمهیداتی را اندیشه کرده است؟ یکی از مهمترین مشکلات این است که اعضای فعال یک NGO زبان بین المللی بلد نیستند قطعاً اگر فعالیت بعضی از این سازمان هایی که من دیده ام در سطح بین الملل مطرح شود حیرت آور است. ارتباطات خارجی نیاز به این دارد که با زبان بین المللی با دیگران صحبت کنید. اگر یک زن بخواهد در کشور ما NGO تشکیل دهد چه مراحلی را باید بگذارند؟ این سؤالی است که پاسخ دادن به آن دشوار است. ما هنوز نفهمیدیم اگر یک NGO بخواهد در ایران ثبت شود بدون در نظر گرفتن موضوع آن باید چه کار کند. بعضی وقتها می گویند باید برود از نیروی انتظامی استعلام بگیرد. زمانی سازمان ملی جوانان مجوز می داد. سازمان میراث فرهنگی هم یک شورا و دبیرخانه نظارت تشکیل داد و مجوز صادر میکرد و زمانی امور بانوان وزارت کشور برای زنان متولی بود. معاونت اجتماعی و سیاسی وزارت کشور هم همینطور و امور مشارکت های زنان ریاست جمهوری هم مانند دیگران. خیلی مرجع و جای مشخصی ندارد. منبع: اینترنت |
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
|