زندگینامه حافظ
خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی متخلص به "حافظ"، غزلسرای بزرگ و از بزرگان شعر و ادب پارسی است. حافظ حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز متولد شد. علوم و فنون را در محفل درس استادان زمان خود فراگرفت و در علوم ادبی عصر پایه‌ای رفیع یافت.
چکیده ای از زندگینامه حافظ:
نام اصلی حافظ : خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین محمد شیرازی
تولد : حدود ۷۲۷ هجری قمری شیراز
مرگ : ۷۹۲ هجری قمری شیراز
ملیت: ایرانی
محل خاکسپاری : حافظیه شیراز
لقب: لِسان‌ُالْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسان‌ُالْعُرَفا و ناظِم‌ُالاُولیاء
زمینه کاری: ادبیات فارسی، شعر، فلسفه، منطق و عرفان
پیشه: شاعر
آثار: دیوان حافظ
زندگی نامه حافظ :
خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظ شیرازی (زاده ۷۲۷ هجری قمری – درگذشته ۷۹۲ هجری قمری در شیراز)، ملقب به لِسان‌ُالْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسان‌ُالْعُرَفا و ناظِم‌ُالاُولیاء، شاعر سده هشتم هجری ایران است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به غزلیات شهرت دارند.
گرایش حافظ به شیوه سخن‌پردازی خواجوی کرمانی و شباهت شیوه سخنش با او مشهور است. او از مهم‌ترین اثرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگ‌داشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود.
پدر حافظ به نام بهاالدین محمد بوده و مادرش اهل کازرون بوده است. در شعرهای حافظ اشاره های کوچکی از زندگی خودش شده است و بیشتر غزل های او شخصیت های افسانه ای که سروده است در ذهن مردم تداعی میکند. ولی باز هم با توجه به اشارات دیوان حافظ و منابع معتبر و قابل استناد حافظ در خانواده ای با وضعیت مالی متوسط متولد شده و در جوانی قرآن را حفظ کرده و برای همین به او حافظ گفته میشود.
پدر حافظ بهاالدین در ایام كودكی شمس الدین محمد از دنیا رفت. پس از آن حافظ با مادرش زندگی سختی را در پیش گرفت و برای كسب درامد به كارهای سخت و طاقت فرسا پرداخت و به سختی به تحصیل علوم پرداخت و در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود حضور یافت. خانه حافظ ، محله « شيادان » شيراز بود كه اين محله با محله ی « مورستان » در زمان كريم خان زند، يكی شد و مجاور «درب شاهزاده » قرار دارد .
شمس الدين از دوران کودکی به مکتب روی آورد و به یادگیری علوم زمان خويش پرداخت و از اين بزرگان بويژه قوام الدين عبدا… بهره ها گرفت.
حافظ حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان : « قوام الدين عبدالله »، « مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادي »، « مير سيد شريف علامه گرگاني »، « مولانا شمس الدين عبدالله » و « قاضي عضدالدين عيجي »، حضور يافت و به همين سبب، در اکثر دانش های زمان خود تسلط بافت.
شغل حافظ :
در دوران امارت شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرده و احتمالاً شغل دیوانی پیشه کرده است. علاوه بر شاه ابواسحاق در دربار شاهان آل مظفر شامل شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز راه داشته است. شاعری پیشه اصلی او نبوده و امرار معاش او از طریق شغلی دیگر (احتمالاً دیوانی) تأمین می شده است.
حافظیه محل دفن حافظ
همسر و پسر حافظ :
او فقط یک بار ازدواج کرد و پس از درگذشت همسرش دیگر ازدواج نکرد. همسر حافظ می بایستی در همان سال های اول ازدواج پسری به دنیا آورده باشد که تنها فرزند حافظ است و او هم در دوران جوانی در راه سفر نیمه کاره به هند همراه پدرش، وفات می یابد.
آثار حافظ :
دیوان حافظ شامل 500 غزل، 42 رباعی و چندین قصیده می باشد که در طول 50 سال سروده است. از آن جایی که حافظ تنها در لحظاتی که خاص و الهام بخش بود به سرودن اشعارش می پرداخت، به طور متوسط در هر سال فقط 10 غزل سروده و تمرکز او خلق اثری شایسته مقام واقعی معشوق بوده است.تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال مختلف به زبان فارسی و زبان های دیگر در دنیا به چاپ رسیده است.
حافظ را چیره دست ترین غزل سرای زبان فارسی می دانند، نوآوری اصلی حافظ در تک بیت های درخشان ،مستقل و خوش مضمون است که سروده است.
از مهم ترین خصوصیت های اشعار حافظ قدرت تاویل پذیری است. به طوری که هر کس دیوان حافظ را باز می کند و غزلی می خواند، با توجه به شرایط روحی و حال و هوای خود برداشت خاصی از شعر خواهد داشت، گویی حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است!
فال حافظ :
فال حافظ یکی از پرطرفدارترین فالها در میان ایرانیان است. امروزه در هر خانه ی ایرانی یک دیوان حافظ یافت می شود و ایرانیان طبق سنت و رسوم قدیمی در روزهای ملی یا مذهبی نظیر نوروز بر سر سفره هفت سین و یا شب یلدا با کتاب حافظ فال می گیرند.
تاریخ روزگار حافظ
تاریخ وَصّاف (نوشته ۶۹۷ ه‍.ق) اثر شرف‌ُالدّین عبدالله بن فضل‌الله شیرازی (د. ۷۲۸ ه‍.ق) معروف به «وَصّافُ الْحَضرَه» و متخلّص به «شَرَف» است. شرف از مشاهیرِ دربارِ ایلخانی بود و این کتاب را در دنباله کتاب تاریخ جهان‌گشای (پایان‌یافته حدود ۶۵۸ ه‍.ق) نوشته‌است. رشیدُالدّین فضل‌ُالله همدانی (د. ۷۱۸ ه‍.ق) یکی از چهره‌های عهد ایلخانان است که کتاب جامِعُ‌التَّواریخ (نوشته۷۱۰ ه‍.ق) را تألیف کرده است. این کتاب از عمده‌ترین منابعِ تاریخِ مغول به‌شمار می‌آید. از دیگر متونِ مهم و معتبرِ تاریخیِ دوران مغول، مَجمَعُ‌الْاَنساب است. محمد بن علی بن محمد شَبانکاره‌ای (د. پس از ۷۴۳ ه‍.ق) که از شعرای دربار ابوسعید گورکانی بوده این کتاب را میان سال‌های ۷۳۳ تا ۷۳۶ ه‍.ق تألیف کرد و در سال ۷۴۴ ه‍.ق روایت دوم و اصلاح‌شده کتاب را به پایان رساند. در این کتاب اقتباس‌هایی از تاریخ جهانگشای جوینی (پایان‌یافته حدود ۶۵۸ ه‍.ق) وجود دارد اما بااین‌حال درباره تاریخ‌های محلیِ هرمز و لرستان و شبانکاره اطلاعاتی می‌دهد که در هیچ کتاب دیگری دیده نشده‌است. ابن بَطوطه (د. ۷۷۹ ه‍.ق) در سال ۷۲۵ ه‍.ق به‌هدف سیاحت، زادگاه خویش را ترک کرد و ۲۹ سال در سفر بود. او در طیِ مسافرتش، زندگی و اوضاعِ اجتماعیِ مردم را در سفرنامه ابن بطوطه (پایان‌یافته در ۷۵۴ ه‍.ق) منعکس کرده‌است. محمد بن هِندوشاه نخجوانی (د. پیش از ۷۷۷ ه‍.ق) کتاب دَستورُ الْکاتِب فی تَعیینِ الْمَراتِب در عهدِ سلطان اویس جلایر (حک. ۷۵۷–۷۷۶ ه‍.ق) تألیف کرده‌است. این کتاب شرح جامعی بر اوضاعِ اداریِ آن زمان است و اطلاعات کاملی درباره انواعِ مالیات‌ها، نحوه اخذِ مالیات، زمین‌داری و اراضیِ موقوفه ارائه می‌دهد.بَیاضِ تاج‌ُالدّین احمدِ وزیر به تألیف تاج‌الدین احمد وزیر (د. ۷۸۲ ه‍.ق) کتابی است که درباره وضعیتِ ادبی و علمیِ منطقه فارس در سده هشتم و رجالِ آن زمان، اطلاعاتِ سودمندی دارد. شیرازنامه کتابی است که احمد بن اَبِی‌الْخِیر زرکوبِ شیرازی (د. ۷۸۹ ه‍.ق) آن را به‌شیوه کتاب بغدادنامه و در سال ۷۴۴ ه‍.ق تألیف کرده است. این کتاب درباره جغرافیای شهر شیراز و شرح حالِ پادشاهان و امیرانِ فارس و علما و دانشمندانِ شیراز است. شهاب‌ُالدّین عبدالله خوافی مشهور به حافظِ اَبرو (د. ۸۳۳ ه‍.ق) از مورخان نامیِ ایران است که در دورانِ فرمانرواییِ تیمور می‌زیسته است. کتاب جغرافیای حافظ ابرو (نوشته پس از ۸۱۷ ه‍.ق) یکی از کتاب‌های اوست که تأثیر حمله مغول به شهرهای ایران را نشان می‌دهد و اماکن تاریخیِ اواخرِ دوره ایلخانان را بررسی می‌کند. کتاب دیگر او ذِیْلِ جامِع‌ُالتَّواریخِ رشیدی (نوشته۸۲۰ ه‍.ق) نام دارد که این اثر را به دستورِ شاهرخ گورکانی در سال ۸۲۰ ه‍.ق نوشته است[۲۲۸] و در سال ۸۲۳ ه‍.ق به او تقدیم کرده‌است. تاریخ آلِ مُظَفَّر (نگارش از ۸۲۳ ه‍.ق) کتابی است به‌تألیف محمود کُتُبی و به حاشیه‌نویسی و اهتمام عبدالحسین نوایی است. این کتاب، شرح احوال حاکمانِ آل مظفّر است و حاصل خلاصه و روان‌سازیِ کتابِ مَواهبِ الهی (حدود ۷۶۷ ه‍.ق) و مشاهداتِ خودِ کُتُبی است.[۲۲۹] خودِ کتاب مواهب الهی نیز توسط معین‌الدین بن جلال‌الدین محمد معلم یزد (د. ۷۸۹ ه‍.ق) تألیف شده‌است. این کتاب از جهت انشا، از متکلّف‌ترین آثارِ فارسی است. کتاب تاریخ یزد (نوشته ۸۴۵ ه‍.ق)، نخستین کتابی است که درباره یزد و اخبار آن در سده نهم ه‍.ق تألیف شده‌است.

با تشکر فرشته آستینه

ممنون مشاهده شد.بسيارخوب