مقدمه
تعریف تبلیغات
تبلیغات جمع تبلیغ و به معنی ابلاغ و رساندن پیام است. ابلاغ در لغت به معنی رساندن است. تبلیغ رسانندگی و مبلغ، رساننده است.
پروفسور حمید مولانا، استاد ایرانی ارتباطات بین المللی در تعریفی از تبلیغات می گوید: « تبلیغات عبارت است از نشر و پخش یک اصل و مقصود نهایی از طریق افزایش یا گسترش و تکثیر طبیعی در شرایط زمانی و مکانی مخصوص»
نقش تبلیغات
تبلیغات هنگامی که جنبه آموزشی و ترویج مطالب اخلاقی، مذهبی و علمی داشته باشد، امری مشروع است و هنگامی که نقش بازگوکننده عقاید گروه ها و جمعیت ها یا نقش توضیح دهنده پیشرفت ها و کارکردها و اطلاعات واقعی رویداد را داشته باشد، راهنما و اطلاع رساننده محسوب می شود.
اما گاهی این واژه در اذهان عمومی با سوء ظن همراه ست و این در مواردی است که مخاطبین پیام را مشکوک، دروغ و مغرضانه می پندارند. به هر حال نقش تبلیغات، جهت دادن به جریانات از پیش موجود است. تبلیغات عبارت است از « اعمال نظرات یا اعلان اطلاعات خاص به منظور کسب آراء یا تمایلات مطلوب.»

روابط عمومی و تبلیغات
در نوشته های علوم سیاسی، مدیریت، تجارت و روابط عمومی و ارتباطات، به زبان انگلیسی چهار واژه وجود دارد که می توان به زبان فارسی در برابر همه آنها واژه تبلیغ آورد، ولی با افزودن صفت، معادل هایی که تاکنون برای آنها وضع شده است عبارتند از:
1- تبلیغات سیاسی – جنگ روانی(Propaganda)
2- تبلیغات بازرگانی، آگهی های تجارتی – بازرگانی(Advertising)
3- تبلیغات انتشاراتی، آوازه گری(Publicity)
4- تبلیغات ترغیبی وتشویقی، اقناع(Persuation)
در فرهنگ ارتباطات در تعریف واژه "پابلیستی" می خوانیم« تبلیغات آوازه گری عبارت است از هرگونه فعالیت، مطالب و موادی که طرح ریزی، تولید و اجرا شوند تا توجه و نظر مردم توسط آنها به سوی فرد یا سازمانی جلب گردد.» به سختی می توان فعالیت و رفتاری از انسان را دید که در ایجاد آن تبلیغ، ترغیب و تشویق مؤثر نباشد.
در حرفه روابط عمومی و ارتباطات، منظور از تبلیغ به کارگیری فن ترغیب و تشویق و استفاده صحیح و مؤثر از همه تکنیک های ارتباط جمعی، گروهی و فردی است. دروغ، مبالغه، افراط و فریب، مسائلی هستند که در روابط معمولی مؤثر، صحیح و مدرن جایی ندارند. آنچه هست عبارت است از ترغیب و تشویق و بهره گیری درست از تکنیک های ارتباطی.
پروپاگاندا
تبلیغات، یکی از تکنیک های روابط عمومی است و با پروپاگاند که بحثی در قدرت و حکومت است، آن هم حکومتی که از راه درست خارج گردیده، تفاوت دارد. روابط عمومی حرفه ایست با استانداردها، ضوابط اخلاقی و حرفه ای معین و بخشی از عمل مدیریت نوین است. مسئولین روابط عمومی با استفاده از هنر و فن ارتباط،تبلیغ و روانشناسی و به دور از غلو، دروغ ، گزافه، به استقرار حسن تفاهم و درک متقابل می پردازند ولی به اشکال زیر پروپاگاندیست خود را به تدریج تحکیم می بخشند:
الف- عوام فریبی می کند. مثلا لباس کارگران را می پوشد و در کارخانه و در کنار ماشین آلات با آنها عکس می گیرد و یا با لباس کشاورزان در مزرعه ظاهر می شود.
ب- اشخاصی را که دارای محبوبیت و حسن شهرت در میان افکار عمومی هستند به انواع حیله ها وا می دارد تا درباره او مطلب بگویند یا بنویسند و به شکلی او را تأیید کنند.
ج- ادعاهای پوچ و بی اساس مطرح می کند. مثلا« مردم من را می خواهند.»، « همه از من پشتیبانی می کنند.»
د- برای پایمال کردن و خدشه دار کردن شخصیت رقبا، اطلاعات جمع آوری کرده و از آنها به شکلی برداشت می کند تا با بدنام کردن، آنها را از میدان بدر کند.
ه- اشخاص کوچک را به دلیل استفاده ای که از آنها می خواهد بکند، بزرگ نموده و بالعکس اشخاص بزرگ را تخطئه و کوچک می کند.
و- از واژه های احترام برانگیز چون آزادی، عدالت، پیشرفت، حقوق و... سوء استفاده کرده و اهداف سلطه جویانه خود را پشت آنها پنهان می کند.
چ- از پیش در باورها و احساسات و اعتقادات مردم جستجو کرده و ارزش هایی را که در عمق ذهن مردم جای دارد، شناسایی می کند و این اعتقادات و ارزش ها را در رسیدن به اهداف خود به خدمت در می آورد.

معیارهای اخلاقی تبلیغات در روابط عمومی
با توجه به تفاوت بین تبلیغات صحیح در روابط عمومی و پروپاگاندا و انواع دیگر روش ها مثل دروغ و فریب، پاره ای از ضوابط اخلاقی تبلیغ در روابط عمومی را بر می شمریم:
1- هرگز از دروغ، دلایل ظاهر فریب، مستندات تحریف شده و بزک شده و تأیید نشده برای اثبات ادعاهای خود نباید استفاده کرد؛
2- اجتناب از پنهان کردن هدف نهایی و نتیجه مورد نظر؛
3- پرهیز از قلمداد کردن خود به عنوان متخصص و مطلع در موضوعاتی که فاقد صلاحیت هستیم؛
4- قائل شدن حق بررسی، تجزیه و تحلیل و تحقیق برای مردم؛
5- ارائه اطلاعاتی از گروه، دسته و سازمانی که به آنها وابستگی داریم؛
6- اجتناب از ذکر قطعی بودن امری، چنانچه در آن تردید وجود دارد؛
7- پرهیز از دروغ گویی و وعده های دروغین برای حفظ اعتبار و حیثیت شغلی، فردی و اجتماعی خود و سازمان متبوع.

تفاوت بین روابط عمومی و تبلیغات
آیا روابط عمومی همان تبلیغات است؟ آیا روابط عمومی بخشی از تبلیغات است؟ آیا تبلیغات بخشی از روابط عمومی است؟ آیا روابط عمومی و تبلیغات از یکدیگر مجزا بوده و از دو مقوله اند؟
این پرسش ها سالهاست که به طور اعم بین عامه مردم و به طور اخص در مجامع روابط عمومی و دفاتر تبلیغاتی و محافل دانشگاهی و بعضا در عرصه رسانه های جمعی و بین مدیران و مسئولین مؤسسات مطرح است. به ویژه دانش پژوهان جامعه شناسی، علوم اجتماعی کنجکاوانه و مشتاقانه در جستجوی یافتن پاسخ های مستدل و روشنی در این زمینه هستند.
اما حقیقت این است که تاکنون عمدتا راه به جایی برده نشده است و کماکان ابهامات و تردیدها پابرجا و برقرارند زیرا صاحبان نظر و اندشه مرتبط با این موضوعات اعم از خارجی و داخلی در آثار و اقوال خود یا بدین مهم اشاره ای نداشته اند و یا بعضا نظریات کم و بیش ابراز شده آنها اذهان جستجوگر حقیقت یابان را راضی و قانع نساخته است.
روابط عمومی و تبلیغات با افکار عمومی سر و کار دارند، اما علت و سبب و انگیزه نزدیک شدن آنها به افکار عمومی یکسان نیست. تبلیغات، فارغ از حق یا ناحق بودنش یکسویه و در اجرا پی گیر و لجوج و بیرحم است و برای نشانیدن حرفش برای کرسی افکار عمومی از توسل به هر دستاویزی دریغ ندارد. اما افکار عمومی در روابط عمومی طرف مذاکره و بحث و گفتگوی صمیمانه است.
روابط عمومی اصرار ندارد و نمی خواهد که بر گردن افکار عمومی سوار شود. جنبه اطلاعی و خبری در روابط عمومی بسیار قوی و محوری است. روابط عمومی به منزله یک خبرگزاری دائما در حال پخش و نشر اخبار تازه است و در این رهگذر مبرا از هرگونه سانسور و حیله و اغفال و کج راهی هاست.
در روابط عمومی هیچ چیز پنهان، مرموز، ناصاف و دو رو نیست، همه چیز باید آشکار و روشن و شفاف باشد، اما در تبلیغات هرنوع پنهان کاری، عدم صراحت و پیچیدگی محتمل است.

نتیجه
رسالت و اهداف روابط عمومی با عناصر متشکله تبلیغات در یک خصلت و سنخیت قرار ندارند و لذا هر یک حقا به راه خویش پیش می روند. نتیجه آنکه با توجه عمیق تر به روند اجرایی معلوم می گردد که در روابط عمومی عامل خبر رسانی، عنصر اصلی محسوب می شود که در تبلیغات عمدتا چنین نیست و اینکه کسب تفاهم حقیقی و منطقی و صمیمانه(حسن تفاهم) هدف نهایی روابط عمومی را تشکیل می دهد که در تبلیغات به آن اعتنایی نمی شود.