پنج شنبه, 09 فروردين 1403

 



موضوع: تحقیق

تحقیق 9 سال 2 ماه ago #112956

((بسم الله الرحمن الرحيم))


موضوع تحقيق : شوراي عالي انقلاب فرهنگي
نام استاد : جناب آقاي احمدي
تهيه كنندگان : ايمان شريعت زاده، حسين نوروزي، عباس كشاورزي.
تاريخچه شوراي عالي انقلاب فرهنگي
________________________________________
پیشینه تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی به سال ۱۳۵۹ باز می‌گردد که سال آغازین انقلاب فرهنگی محسوب می‌شود.
پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي در بهمن 1357 و به‌دنبال آن استقرار نظام جمهوري اسلامي به‌جاي نظام ستم‌شاهي پهلوي، تغيير و تحول بنياديني را در عرصه‌هاي گوناگون اجتماعي به وجود آورد، چراكه تحول در نظام از طريق تحول در بنيادها و ساختارها تحقق مي‌يابد. در اين راستا مقوله «فرهنگ» از جايگاه ويژه و پايگاه ممتازي برخوردار بوده، به‌طوري كه تصور تغيير در نظام بدون تغيير در فرهنگ حاكم بر آن، تصوري ناموجه است.
ستاد انقلاب فرهنگی با فرمان آیت‌الله خمینی تشکیل شد. این ستاد بعدها به شورای عالی انقلاب فرهنگی شد. [۶] هسته هفت نفری که برای تشکیل این ستاد معرفی شدند عبارت بودند از :علی شریعتمداری، محمدجواد باهنر، محمد مهدی ربانی املشی، حسن حبیبی، عبدالکریم سروش، شمس آل احمد، جلال‌الدین فارسی
صدور پيام نوروزي امام خميني «ره» را در اول فروردين 1359، بايد نقطه عطفي در تاريخ انقلاب فرهنگي دانست. ايشان در بند «11» اين پيام بر ضرورت ايجاد «انقلاب اساسي در دانشگاه‌هاي سراسر كشور»، « تصفيه‌ى اساتيد مرتبط با شرق و غرب» و « تبديل دانشگاه به محيطي سالم براي تدوين علوم عالي اسلامي» تأكيد كردند.
پس از تعطيل رسمي دانشگا هها در خردادماه، امام خميني «ره» در 23/3/59 فرماني را مبني بر تشكيل ستاد انقلاب فرهنگي صادر نمودند كه در قسمتي از فرمان ايشان آمده است:
مدتي است ضرورت انقلاب فرهنگي كه امري اسلامي است و خواست ملت مسلمان مي‌باشد، اعلام شده است و تاكنون اقدام مؤثري انجام نشده است و ملت اسلامي و خصوصاً دانشجويان با ايمان متعهد نگران آن هستند و نيز نگران اخلال توطئه‌گران كه هم‌اكنون گاه‌گاه آثارش نمايان مي‌شود و ملت مسلمان و پايبند به اسلام خوف آن دارند كه خداي نخواسته فرصت از دست برود و كار مثبتي انجام نگيرد و فرهنگ همان باشد كه در طول مدت سلطه رژيم فاسد كارفرمايان بي‌فرهنگ، اين مركز مهم اساسي را در خدمت استعمارگران قرار داده بودند. ادامه اين فاجعه كه خواست بعضي گروه‌هاي وابسته به اجانب است، ضربه‌اي مهلك به انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي وارد خواهد كرد و تسامح در اين امر حياتي، خيانتي عظيم بر اسلام و كشور اسلامي است.
روح الله خمینی در جمع اعضای ستاد انقلاب فرهنگی دستور می‌دهد برای بازگشایی دانشگاه‌ها، ستاد انقلاب فرهنگی سابقهٔ تک تک افراد را بازبینی کند و از اعضای ستاد می‌خواهد که «سازمانی» درست کنند که فعالیت‌های کلیه اساتید و دانشجویان را زیر نظر داشته باشد. او دستور داده بود که گروههایی برای رسیدگی به سوابق معلمها و اساتید و دانشجویان، ایجاد شوند تا عده زیادی که چهره هایشان را از آنی که هستند برمیگردانند به یک چهره اسلامی شناسایی شوند و دانشگاهها مرکز تجمع این افراد نشود.
وی عقیده داشت نباید به اظهارات و شهادت دادن معلمان به اسلام اکتفا بشود بله باید سوابق آنها بررسی شود که: این چطور آدمی بوده است؛ چکاره بوده است؛ در دانشگاه که بوده چه می کرده، چه درس می‌داده؛ چه جور برخورد می کرده با جوانها و چه توطئه‌ها داشته یا نداشته .بعد هم که دانشگاهها باز می‌شوند:
یک بازرسی‌هایی لازم است به اینکه در همه جا حاضر باشند؛ برای اینکه معلمین با دانشجوها چه جور برخورد دارند و غیر برنامه درسی شان چه حرفها آنجا هست؛ چه چیزها آنجا مطرح می کنند. اگر دیدند چیزهایی انحرافی است، اطلاع بدهند. و یک سازمانی باشد برای اینکه اگر هر یک از معلمین یک همچو کاری بخواهند بکنند، [بررسی ] بشود.
آیت‌الله خمینی در حکم خود به اعضای منتخب ستاد انقلاب فرهنگی به صراحت مسئولیت انتخاب اساتید را به عهدهٔ این ستاد گذاشت.
در اين فرمان، حضرت امام به عده‌اي از اساتيد حوزه‌ها و دانشگاه‌ها مأموريت دادند تا ستادي تشكيل دهند و از افراد صاحب‌نظر و متعهد، از ميان اساتيد مسلمان و كاركنان متعهد و با ايمان و ديگر قشرهاي تحصيلكرده، متعهد و مؤمن به جمهوري اسلامي براي تشكيل شورايي دعوت كنند و براي برنامه‌ريزي رشته‌هاي مختلف و خط‌مشي فرهنگي آينده دانشگاه‌ها، براساس فرهنگ اسلامي انتخاب و آماده سازي اساتيد شايسته، متعهد و آگاه و ديگر امور مربوط به انقلاب آموزشي - اسلامي اقدام نمايند.
ستاد انقلاب فرهنگي طبق فرمان امام (ره) ملزم بود كه در برخورد با مسائل دانشگاهي فعاليت‌هاي خود را بر چند محور متمركز كند:
- تربيت استاد و گزينش افراد شايسته براي تدريس در دانشگاه‌ها،
- گزينش دانشجو،
- اسلامي كردن جو دانشگاه‌ها و تغيير برنامه‌هاي آموزشي دانشگاه‌ها، به صورتي كه محصول كار آنها در خدمت مردم قرار گيرد.
اهداف مورد ادعای این شورا عبارت‌اند از:
۱- گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی
۲- تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از فضای فرهنگی جامعه
۳- تحول دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز فرهنگی و هنری براساس فرهنگ صحیح اسلامی، گسترش و تقویت هر چه بیشتر آنها برای تربیت متخصصان متعهد، اسلام‌شناسان متخصص، مغزهای متفکر و وطن‌خواه، نیروهای فعال و ماهر، استادان، مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور
۴- تعمیم سواد، تقویت و بسط روح تفکر و علم‌آموزی و تحقیق و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و فرهنگی
۵- حفظ و احیا و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی
۶- نشر افکار و آثار فرهنگی انقلاب اسلامی، ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی
در شهريور ماه سال 62 با توجه به نظر امام خميني (ره) مبني بر لزوم ترميم و تقويت ستاد و به‌خصوص حضور مسئولين اجرايي در آن و به دنبال پيشنهاد و تكميل ستاد انقلاب فرهنگي از طرف رئيس جمهور وقت (حضرت آيت الله خامنه‌اي)، امام امت برخي از مسئولين اجرايي مانند نخست وزير، وزراي فرهنگ و آموزش عالي و فرهنگ و ارشاد اسلامي و دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهي را به تركيب ستاد اضافه نمودند و افراد دیگری نیز به آن اضافه شدند. اعضای این ستاد عبارت بودند از:
۱- سید محمد خاتمی از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۲- محمد رضا مهدوی کنی از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۳- ایرج فاضل اوایل شهریور ۶۳ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۴- غلامحسین رحیمی شعرباف از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۵- محمد علی نجفی از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۶- صادق واعظ زاده از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۷- محمد رحمتی اواخر مهر ۶۳ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۸- حسن ابراهیم حبیبی از تاریخ ۱۳۱۳/۳/۲۳۵۹ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۹- محمد جواد باهنر از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا زمان کشته شدن در ۸ شهریور ۱۳۶۰
۱۰- احمد احمدی : از تاریخ ۱۳۶۰/۱۱/۲ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۱۱- محمد مهدی ربانی املشی از تاریخ ۱۳۵۹/۳/۲۳ تا ۱۳۶۲/۶/۸
۱۲- شمس الدین سادات آل احمد از تاریخ ۱۳۵۹/۳/۲۳ تا ۱۳۶۲/۶/۸
۱۳- عبد الکریم سروش از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۱۴- علی شریعتمداری از تاریخ ۱۳۶۲/۶/۸ تا ۱۳۶۳/۹/۱۹
۱۵- جلال الدین فارس از تاریخ ۱۳۵۹/۳/۲۳ تا ۱۳۶۲/۶/۸
با بازگشايي دانشگاه‌ها و توسعه مراكز آموزشي و گستردگي فعاليت ستاد انقلاب فرهنگي ضرورت تقويت اين نهاد بيش از پيش احساس شد، به‌طوري حضرت امام (ره) در آذر 1363 براي دومين بار ستاد انقلاب فرهنگي را ترميم كردند و به اين ترتيب شوراي عالي انقلاب فرهنگي با تركيبي جديد تشكيل شد. در بخشي از اين فرمان آمده است:
خروج از فرهنگ بدآموز غربي و نفوذ و جايگزين شدن فرهنگ آموزنده اسلامي، ملي و انقلاب فرهنگي در تمام زمينه‌ها در سطح كشور آن چنان محتاج تلاش و كوشش است كه براي تحقق آن ساليان دراز بايد زحمت كشيد و با نفوذ عميق ريشه‌دار غرب مبارزه كرد. اينك با تشكر از زحمات ستاد انقلاب فرهنگي براي هر چه بارورتر شدن انقلاب در سطح كشور، تقويت اين نهاد را لازم ديدم بدين جهت علاوه بر كليه افراد ستاد انقلاب فرهنگي و رؤساي محترم سه قوه، حجج اسلام آقاي خامنه‌اي، آقاي اردبيلي و آقاي رفسنجاني و همچنين جناب حجت‌الاسلام آقاي مهدوي كني و آقايان سيدكاظم اكرمي وزير آموزش و پرورش و رضا داوري و نصرالله پورجوادي و محمدرضا هاشمي را به آنان اضافه نمودم

سومين دوره شوراي عالي انقلاب فرهنگي به سال 1375 برمي‌گردد. رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آيت الله خامنه‌اي (مدظله‌العالي) در تاريخ 14/09/1375 با صدور پيامي ضمن تعيين تركيب جديد اعضاي شوراي عالي بر اهميت جايگاه و وظايف خطير آن نيز تأكيد نمودند، در اين پيام آمده است:
شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه با تدبير حكيمانه امام راحل عظيم‌الشأن به جاي ستاد انقلاب فرهنگي پديد آمد، نقش فعال و مؤثري را در عرصه‌هاي امور فرهنگي كشور به‌خصوص دانشگاه‌ها ايفا كرد و بركات زيادي از خود به‌جاي گذارد. اكنون با پيشرفت كشور در كار سازندگي و گسترش دامنه نياز به دانش و تخصص و لزوم فراگيري علوم و فنون و پرورش محققان و نوآوران و استادان و متخصصان كارآمد، اهميت اين بخش از مسائل فرهنگي تأكيد مضاعف يافته است. توسعه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و ديگر مراكز آموزش و آموزش عالي كه پاسخ طبيعي به آن نياز است و افزايش چشمگير كميت دانشجويي، به‌نوبه خود تكاليف تازه‌يي را بر عهده مسئولان امور فرهنگي كشور مي‌گذارد كه برتر از همه آنها اولاً كيفيت بخشيدن به مايه‌هاي علم و تحقيق در اين مراكز و ثانياً پرداختن به تربيت معنوي دانشجويان و هدايت فكر و عمل آنان است.»
در بخشي ديگر از اين پيام، ضمن اشاره به هجوم فرهنگي همه‌جانبه دشمنان به ارزش‌هاي اسلامي و فرهنگ اصيل ملي و باورهاي مردم آمده است:
«همه اين حقايق مهم و هشدار دهنده، مسئولان فرهنگي كشور را به تدبيري برتر و اهتمامي بيشتر و تلاشي گسترده‌تر فرا مي‌خواند و به ويژه شوراي عالي انقلاب فرهنگي را كه در جهاد ملي با بي‌سوادي و عقب‌ماندگي علمي و تبعيت فرهنگي، در حكم ستاد مركزي و اصلي است، به تحرك و نوآوري و همت‌گماري برمي‌انگيزد.»
همچنين مقام معظم رهبرى در تاريخ 25/11/1381 با توجه به پايان يافتن دوره مسئوليت اعضاى حقيقى شوراى عالى انقلاب فرهنگى، اعضاى جديد را براى يك دوره سه ساله منصوب كردند.
معظم‌له در تاريخ 15/2/1386 نيز اعضاى جديد اين شورا را انتخاب نمودند.
به‌اين ترتيب شوراي عالي انقلاب فرهنگي وارد مرحله جديدي از حيات تشكيلاتي خود شد. در اين مرحله، شوراي عالي انقلاب فرهنگي موظف گرديد در رأس فعاليت‌هاي خود به نقشه جامع علمي كشور، مهندسي فرهنگي و تحول و نوسازي نظام آموزشي پرداخته و با سياستگذاري‌هاي اصولي زمينه را براي پيدايش جامعه‌اي بهره‌مند از حيات طيبه الهي فراهم سازد.
دوره جدید شوراى عالى انقلاب فرهنگى از تاريخ 17/3/1390 شروع شد و مقام معظم رهبرى با انتصاب آقايان جنتى و حبيبى به عنوان اعضاى افتخارى، معاون علمى و فناورى رئيس جمهور، وزير ورزش و جوانان و رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات را نيز به اعضاى حقوقى شوراى عالى افزودند و براى اعضاى جديد شوراى عالى انقلاب فرهنگى با تعيين اولويت‌هاى برنامه‌اى حكم صادر نمودند.
موسسات، نهادها و شوراهای تشکیل شده توسط شورا
موسسات
• سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
• سازمان مدارس غیرانتفاعی و مشارکت‌های مردمی
• جهاد دانشگاهی
• مرکز نشر دانشگاهی
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
• فرهنگستان علوم پزشکی
• فرهنگستان هنر
• انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
• دفتر جذب نخبگان
• شورای جذب خبرگان بدون مدرک دانشگاهی
• هیأت مرکزی گزینش استاد
• هیأت مرکزی گزینش دانشجو
• کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان
• کمیته مطالعه و برنامه‌ریزی آزمون ورودی دانشگاه
• کمیته بررسی و ارزیابی دائمی وضع آموزش در کشور
• سازمان دانش‌آموزی جمهوری اسلامی ایران
• مرکز تألیف و ترجمه و نشر آثار هنری
• هیات حمایت از کرسیهای نظریه پردازی[۱۱]
نهادها
• کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• هیأت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• هیأت نظارت و بازرسی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• مرکز دریافت گزارش عملکرد دستگاه‌های مشمول اصل ۵۰ اصول سیاست فرهنگی کشور
شوراها
شوراهای اقماری وابسته
• شورای توسعه فرهنگ قرآنی (مصوبه جلسه 643 شورای عالی انقلاب فرهنگی)
شوراهای اقماری مرتبط
• شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
• شورای عالی برنامه ریزی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• شورای عالی جوانان
• شورای فرهنگ عمومی
• شورای عالی اطلاع رسانی
• شورای عالی آموزشهای علمی - کاربردی
• شورای پژوهشهای علمی کشور
• شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
• شورای هدایت استعدادهای درخشان
• شورای تدوین کتابهای تعلیمات دینی مدارس
• شورای تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش
• شورای نظارت بر ساخت، طراحی، واردات و توزیع اسباب بازی کودکان
• شورای هماهنگی تشکل‌های دانش آموزی
• شورای نظارت بر انتخاب، ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان‌ها و اماکن عمومی
• شورای اسلامی شدن مراکز آموزشی [۱۲]
ب) ساختار شورای عالی انقلاب فرهنگی
آنچه که در بررسی ساختار شورای عالی انقلاب فرهنگی به اختصار می توان بیان داشت این است که شورای یاد شده مجموعا دارای هفده عضو است که اعضای آن در فرامین امام خمینی رحمه الله مشخص گردیده است . این شورا در دومین و سومین جلسه خود (4 و 11/10/1363) برای اداره جلسات و تنظیم برنامه خود آیین نامه ای تدوین و تصویب نمود . در ماده (5) آیین نامه مذکور آمده است:
«شورای عالی دارای رئیس، نائب رئیس، دو منشی و یک دبیر است که از میان اعضا انتخاب می شوند .»
بر اساس ماده (6) آیین نامه، جلسات شورا با حضور اکثریت مطلق اعضا رسمیت می یابد . ماده (7) نیز تصریح می کند که اعتبار هر مصوبه منوط به دو شرط است: نخست این که مصوبه از رای اکثریت اعضای حاضر در جلسه رای گیری برخوردار باشد و این اکثریت نمی تواند از هفت رای کمتر باشد . شرط دوم این است که لا اقل یکی از رؤسای قوای سه گانه، کشور به آن رای مثبت داده باشند . در غیر این صورت، موضوع مجددا در جلسه بعدی مطرح شده و رای گیری می شود . در این مرحله احراز شرط اول کافی است .
تبصره (8) ماده (9) می گوید: رای گیری باید راجع به موافقت با موضوع باشد، نه مخالفت با آن . و بر اساس ماده (10)، جلسات عادی شورا هفته ای یک بار تشکیل می شود و جلسات فوق العاده به دعوت رئیس شورای عالی و یا به تقاضای یک دوم کل اعضا (مشروط به این که در میان درخواست کنندگان، یکی از رؤسای قوای سه گانه وجود داشته باشد) تشکیل می شود . بر اساس ماده (11)، شورا دارای دبیرخانه ای خواهد بود که زیر نظر رئیس دائمی شورا فعالیت می کند . مقررات دیگری در آیین نامه آمده که برای پرهیز از تطویل بحث از ذکر آن خودداری می شود . (5)
ج) اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی
همان طور که از نام شورای مورد بحث پیداست، محور اصلی کارکردهای این شورا مسائل فرهنگی کشور است . با توجه به فرامین امام خمینی رحمه الله، هر چه که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به امور فرهنگی کشور در بخشهای دانشگاهی، مدارس و مؤسسات آموزشی مربوط می شود، در حیطه کاری شورای عالی قرار می گیرد . محورهای اصلی فعالیتهای شورای عالی در فرامین حضرت امام خمینی رحمه الله مشخص شده است که به شرح زیر می باشد:
1) تعیین خط مشی فرهنگی آینده دانشگاهها، دبیرستانها و دیگر مراکز آموزشی .
2) شناسایی و جذب اساتید و کارشناسان و مربیان مؤمن و متعهد به نظام .
3) پیشگیری از نفوذ عناصر منحرف و وابسته به بیگانگان و اصلاح و پاکسازی محیطهای آموزشی کشور از اشخاص فاسد . شورای عالی در جلسات 4، 5، 9 و 12 «اهداف و وظایف » را تنظیم کرده و به تصویب رسانیده است . این مصوبه در دو بند «اهداف » و «وظایف » تنظیم شده است . در قسمت اهداف موارد زیر به چشم می خورد:
- گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در جامعه;
- تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی;
- تحول دانشگاهها، مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ اسلام;
- تعمیم سواد و تقویت و بسط روح تفکر، تحقیق و علم آموزی;
- حفظ، احیا و معرفی آثار اسلامی و ملی;
- نشر آثار و افکار فرهنگی انقلاب اسلامی و ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر .
در قسمت وظایف نیز ده مورد ذکر شده است که موارد مهم آن به شرح زیر است:
- تدوین اصول سیاست فرهنگی نظام;
- تصویب آیین نامه های مهم مراکز علمی، فرهنگی، آموزشی و پژوهشی;
- تصویب ضوابط تاسیس مؤسسات در مراکز علمی، فرهنگی، تحقیقاتی و . . . ;
- تدوین ضوابط برای گزینش استادان و معلمان;
- نظارت بر اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی;
- تایید نامزدهایی که وزیر فرهنگ و آموزش عالی به عنوان رئیس دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به شورا پیشنهاد می کند;
- نظارت بر امور کتاب های درسی .
شورای عالی انقلاب فرهنگی تا کنون جلسات فراوانی داشته است که محصول کار آنها را می توان در دو بخش کلی «مصوبات » و «تصمیمات » تقسیم کرد . مقصود از مصوبات، مقررات کلی و الزامی است که ایجاد قاعده حقوقی می کند، و منظور از تصمیمات، تصمیم گیری در امور جزیی یا مسائل موردی و یا اظهار نظر راجع به اشخاص و مانند آن است . از راه مقایسه موارد مذکور با آنچه در فرامین امام خمینی رحمه الله به عنوان وظایف شورای عالی ذکر شده، معلوم می شود که شورای عالی وظایف خود را توسعه داده است; زیرا امور فرهنگی و هنری، حفظ، احیا و معرفی آثار اسلامی و ملی و مساله روابط فرهنگی با کشورهای دیگر نیز در محدوده کاری این شورا قرار گرفته است .
گفتار دوم: جایگاه حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن
در این گفتار که مبحث اصلی این نوشتار محسوب می گردد، دو مطلب به طور مجزا مورد بررسی قرار می گیرد: ابتدا جایگاه حقوقی شورای عالی مطالعه می شود و سپس اعتبار مصوبات و میزان استحکام آن ارزیابی می گردد .
الف) جایگاه حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیش بینی نشده است و همین امر موجب شد که در جایگاه حقوقی این نهاد و اعتبار مصوبات آن مباحثی رخ نماید . (6) عده ای در مقام دفاع از موجودیت و مشروعیت این نهاد گفته اند: شورای عالی انقلاب فرهنگی با فرمان امام خمینی رحمه الله و ولی امر تشکیل شده است و همین موجب مشروعیت آن می شود . اینان می گویند: مقام رهبری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از ولایت مطلقه برخوردار است و هر چه را که صلاح بداند مجاز است انجام دهد، هر چند که خارج از اختیارات مصرح در قانون اساسی باشد .
این بحث در مورد نهادهایی مانند دادگاه ویژه روحانیت و مجمع تشخیص مصلحت نظام (تا پیش از نهادینه شدن آن در قانون اساسی، در بازنگری سال 1368 () 111) نیز جریان دارد . بنابراین، بحث از مشروعیت و قانونی بودن شورای عالی انقلاب فرهنگی، در حقیقت بحث از گستره اختیارات رهبری و کیفیت اعمال آن در قانون اساسی است . به همین دلیل، تبیین موضوع اختیارات رهبری و کیفیت اعمال آن برای موضوع مورد بحث لازم خواهد بود .
1) گستره اختیارات ولی فقیه
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برای مقام رهبری وظایف و اختیاراتی را پیش بینی کرده است . وظایف و اختیارات مقام رهبری را در اصول 110، 112، 113، 176 و 177 می توان مشاهده کرد . یکی از مسائل مطرح شده پیرامون اصول مربوط به ولایت فقیه، این است که آیا اختیارات رهبری در موارد مذکور در قانون اساسی منحصر است یا این که آنچه در قانون اساسی آمده از باب نمونه است و اختیارات رهبری فراتر از آنها است؟ بعضی معتقدند که آنچه در قانون اساسی جزء وظایف رهبری ذکر شده، به معنای آن است که این موارد را منحصرا رهبری باید انجام دهد و دیگران مجاز به دخالت در این موارد نیستند، نه این که اختیارات رهبری فقط همین موارد مذکور باشد . (7)
عده ای دیگر، موارد ذکر شده را حصری دانسته و اقدامات رهبری در غیر این موارد را بر خلاف قانون اساسی می دانند . در استفساریه ای که البته پیش از بازنگری سال 1368 از شورای نگهبان در مورد مفاد اصل 110 و اختیارات رهبری به عمل آمده، این شورا به عنوان مرجع رسمی و قانونی تفسیر قانون اساسی نظریه اخیر را تایید کرده و گفته است:
«. . . از لحاظ قانونی وظایف رهبری منحصرا در امور مذکور در اصل 110 قانون اساسی می باشد . . .» (8)
یکی از موضوعاتی که در بازنگری سال 1368 در دستور کار شورای بازنگری قرار گرفت، همین مساله اختیارات رهبری بوده است . بعضی از اعضای شورای مذکور معتقد بودند که باید در مورد اختیارات رهبری، جمله یا کلمه ای اضافه شود و شبهه محدود بودن اختیارات رهبری از بین برود . آنان برای این منظور پیشنهاداتی نیز مطرح نمودند; مثلا گفته اند: ذیل اصل یکصد و دهم اضافه شود: «و سایر وظایفی که در قانون اساسی و کتب فقه اسلامی بر عهده ولی امر مسلمین گذارده شد» (9) . این پیشنهاد نتوانست موافقت اعضا را جلب کند و رای نیاورد . پیشنهاد دیگری که مطرح شد، افزودن قید «مطلقه » به متن اصل یکصد و هفتم، به شرح زیر بوده است: «. . . رهبر منتخب خبرگان، ولایت [مطلقه] امر و همه مسؤولیتهای ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت » . این پیشنهاد نیز به تصویب نرسید . (10)
در نهایت، پیشنهاد الحاق قید «مطلقه » به متن اصل پنجاه و هفت به تصویب رسید . اصل مذکور پس از الحاق قید «مطلقه » به شرح زیر است:
«قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت مت بر طبق اصول آینده این قانون اعمال می گردند، این قوا مستقل از یکدیگرند .»
این پیشنهاد به تصویب رسید و در حال حاضر متن فوق، اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی محسوب می گردد . به موجب این اصل ولی فقیه از اختیارات گسترده و ولایت مطلقه (به بیانی که خواهد آمد) برخوردار می باشد .
2) 4) مبنای مشروعیت شورای عالی انقلاب فرهنگی
از مجموع مطالب سه بند گذشته معلوم شد: اولا مقام رهبری از نظر قانون اساسی دارای ولایت مطلقه است . ثانیا ولایت مطلقه به معنای تداوم ولایت پیامبر و ائمه علیهم السلام و اختیارات گسترده در حوزه امور عمومی است . ثالثا راه اعمال ولایت مطلقه مجاری قانونی است به جز در موارد ضروری و اضطراری . از این مطالب سه گانه استفاده می شود که موجودیت شورای عالی انقلاب فرهنگی را نمی توان به طور کلی با قانون اساسی مغایر دانست و گفت: مقام رهبری مجاز نیست تحت هیچ شرایط، علاوه بر نهادهای قانونی نهادی را تاسیس کند . اگر شرایط مذکور در بند 8 اصل 110 فراهم باشد; مقام رهبری می تواند اقدام کند .
باید به یک نکته اساسی در رابطه با نهادهایی مانند نهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه کرد و آن این که این گونه نهادها با نهادهای مذکور در قانون اساسی تفاوت ماهوی دارند; زیرا نهادهای مذکور در قانون اساسی از دوام و ثبات نسبی برخوردارند و تا زمانی که قانون تغییر نکند، وجود خواهند داشت، در حالی که نهادی مانند نهاد مورد بحث، مادام المصلحة یا مادام الضرورة است . این نهادها تا زمانی فعالیت می کنند که مصلحت یا ضرورت ایجاب کند و شرایط بند 8 اصل 110 وجود داشته باشد . هرگاه شرایط عوض شود و مصلحت یا ضرورت از بین برود، باید بر اساس قانون و به روال عادی عمل شود، اما این که مصلحت یا ضرورت وجود شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنان موجود است یا مرتفع شده مطلبی است که پس از این متعرض آن خواهیم شود .
ب) جایگاه حقوقی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی
یکی از مهمترین مباحث در مورد شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که جایگاه حقوقی مصوبات آن کجاست و در کجای سلسله مراتب قوانین قرار می گیرد . شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد قاعده حقوقی می کند و مصوبات آن باید توسط مراجع ذی ربط اجرا شود، لکن مساله مهم این است که رابطه شورای مذکور و مصوبات آن با مجلس شورای اسلامی و مصوبات آن چیست؟ آیا مجلس شورای اسلامی می تواند در موردی که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه ای دارد قانونگذاری کرده و مصوبات شورا را نقض کند؟ آیا در مورد مسائل فرهنگی، شورای عالی انقلاب فرهنگی مافوق مجلس شورای اسلامی محسوب شده و مصوبات آن از مصوبات مجلس بالاتر است؟ برای پاسخ به سؤالات مذکور، لازم است قانون را معنا کنیم .
حقوقدانان در تعریف قانون گفته اند:
«دستور کلی ای که مرجع صالح انشا کرده و در مجالس قانونگذاری تصویب و سپس به توشیح مرجع صلاحیت دار برسد .» (24)
و نیز گفته اند:
«امروزه هر گونه قاعده ای با هر گونه ماهیت درون ذاتی که از اندام ویژه تقنین برخاسته باشد، همان قانون است .» (25)
تردیدی نیست که مصوبات شورای عالی، دستورهای لازم الاجرا محسوب می گردند، لکن توسط مرجع رسمی قانونگذاری تصویب نشده و از اندام ویژه تقنین برخاسته نشده است . از نظر قانون اساسی «اعمال قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل می شود و مصوبات آن، پس از طی مراحلی . . . برای اجرا به قوه مجریه و قضاییه ابلاغ می گردد» . (26) علاوه بر آن، در مورد مصوبات شورای عالی، اصل نظارت شورای نگهبان اعمال نمی گردد و این مرحله قانونی رعایت نمی شود . بنابراین، مصوبات شورای عالی، هم در مرجع تصویب و هم در طی مراحل قانونی با قانون به معنای خاص تفاوت دارد . این مصوبات گرچه قواعد حقوقی لازم الاجرا هستند، لکن قانون به معنای خاص و دقیق کلمه محسوب نمی گردند . این بیان با تلقی شورای عالی از مصوبات این نهاد نیز سازگاری دارد . شورای عالی در هشتاد و هشتمین جلسه خود (15/7/1365) مقرر داشته است: «باید به دولت رسما و کتبا اطلاع داده شود که مصوبات شورای عالی در حکم قانون است .» (27)
اگر مصوبات شورای عالی در حکم قانون است (نه قانون)، در این صورت در سلسله مراتب منابع حقوق در مرتبه ای پایینتر از قوانین مصوب مجلس قرار می گیرد .
این نکته را نباید از نظر دور داشت که اگر مصوبه ای از مصوبات شورای عالی به دلیل اهمیت ویژه آن، به تایید مقام رهبری برسد، در این صورت، این مصوبه در دسته فرامین رهبری و احکام حکومتی قرار می گیرد و به همین دلیل از جهت سلسله مراتب، از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی بالاتر خواهد بود . (28) مقام رهبری بر اساس قانون اساسی، شخص اول مملکت است و فرامین او نیز بر مصوبات مجلس شورای اسلامی برتری دارد . حکم حاکم اسلامی، حکم شرعی محسوب می گردد (29) که اعتبار هر مصوبه ای منوط به عدم مغایرت با آن است . شورای نگهبان در مقام اظهار نظر پیرامون مصوبات مجلس شورای اسلامی، باید مغایر نبودن این مصوبات را با قانون اساسی و احکام شرعی (از جمله فرامین رهبری) بررسی کند .
ممکن است گفته شود: شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان ولی فقیه تشکیل شده است . بنابراین، تمامی مصوبات این نهاد به رهبری منتسب بوده و جزء احکام حاکم اسلامی محسوب می گردد . این سخن قابل پذیرش نیست . فرمان تاسیس یک نهاد هیچ ملازمه ای با تایید تمامی مصوبات آن ندارد . این سخن مانند آن است که گفته شود: اشخاص و گروه هایی که از طرف مقام رهبری برای کاری منصوب شده اند، یا نهادهایی که زیر نظر رهبری فعالیت می کنند، تمامی فعالیتهای آنان نیز به رهبری منسوب بوده و مورد تایید او است . این سخن تبعاتی دارد که کمتر کسی حاضر است آن را بپذیرد .
از آنچه گذشت روشن شد که جز مصوبات مورد تایید مقام رهبری، سایر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در رتبه ای پایینتر از مصوبات مجلس شورای اسلامی قرار دارد .
نتیجه گیری
در این مقاله، چند مساله پیرامون شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شد که نتایج حاصله به اختصار ذکر می شود:
1- شورای عالی انقلاب فرهنگی در سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی، به فرمان حضرت امام خمینی رحمه الله تشکیل شده است .
2- مهمترین وظیفه شورای مذکور «تعیین خط مشی فرهنگی مراکز آموزشی » ، «شناسایی و جذب اساتید متدین و متعهد به نظام » و «پیشگیری از نفوذ عناصر منحرف و وابسته به محیطهای دانشگاهی » می باشد .
3- جایگاه حقوقی شورای عالی و مشروعیت آن به ولایت مطلقه فقیه ارتباط پیدا می کند .
4- مصوبات شورای عالی در رتبه ای پایینتر از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی قرار می گیرد . اما در صورتی که مقام رهبری مصوبه ای از مصوبات شورای عالی را تایید کند، این مصوبه به عنوان فرمان رهبری و حکم حکومتی در رتبه ای بالاتر از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی قرار می گیرد .
6- در وضعیت موجود، بهتر است بر اساس بند (30) اصل یکصد و دهم، مقام رهبری از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاستهای فرهنگی را تعیین کند و این وظیفه از مجموع وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی حذف شود.
رويكردهاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي
________________________________________
مهم‌ترين رويكردها و مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگى در سه دهه گذشته به شرح ذيل مي‌باشد:
دهه اول (63 تا 69): توجه به زيرساخت‌هاي مورد نياز توسعه علمي و فرهنگي كشور، تقويت و تحكيم آنها و اهتمام به حل مشكلات و پيشرفت امور علمي و فرهنگي كشور از رويكردها و دغدغه‌هاي اصلي شوراي عالي بوده كه در مصوبات ذيل تجلي يافته است:
1. ساختاري: تشكيل شوراي عالي برنامه‌ريزي آموزش عالي كشور، شوراي فرهنگ عمومي، شوراي فرهنگي اجتماعي زنان، شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي، هيأت امناي دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي، شوراي عالي آموزش عالي علمي ـ كاربردي.
2. سازماني: تأسيس سازمان سمت، مركز نشر دانشگاهي، دفتر جذب نخبگان، انجمن آثار مفاخر فرهنگي، دفتر جذب نيروهاي متخصص خارج از كشور، دانشگاه‌هاي تربيت مدرس، شاهد، دانشگاه بين‌المللي اسلامي و پيام نور، فرهنگستان علوم، مؤسسه عالي پژوهشي در برنامه‌ريزي و توسعه، فرهنگستان زبان و ادب فارسي.
3. اساسنامه و آيين‌نامه: تأسيس مؤسسات آموزش عالي غيردولتي، مدرسه عالي شهيد مطهري، دانشگاه امام رضا (ع)، دانشگاه مفيد، شوراي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها، تأسيس بسيج دانشجويي.
4. سياست و ضوابط: نحوه‌ى تعيين و انتصاب رؤساي دانشگاه‌ها، گزينش استاد و دانشجو، اعزام بورسيه به خارج، دوره دكتري انرژي اتمي، سهميه بورسيه‌ى مناطق محروم، تغيير بنيادي نظام آموزش و پرورش، سوادآموزي، توسعه آموزش عالي، نشر كتاب، سياست تحقيقات كشور، آزمون سراسري دانشگاه‌ها، تأسيس مراكز تحقيقاتي.
دهه دوم (70 تا 79): علاوه بر توسعه و تقويت زيرساخت‌هاي قبلي، توجه ويژه به فرهنگ عمومي، نخبگان، زنان ، موضوعات برون‌مرزي، ارزيابي و نظارت و ورود به نظام برنامه‌ريزي توسعه كشور از مهمترين رويكردهاي شوراي عالي است كه در مصوبات ذيل تبلور مي‌يابد:
1. زيرساخت: آيين‌نامه‌هاى مديريت دانشگاه‌ها، تشكّل‌هاي اسلامي دانشگاه‌ها و انضباطي دانشجويان و بسيج دانش‌آموزي، تأسيس انجمن‌هاي علمي و ادبي و هنري، اساسنامه مؤسسات و مراكز آموزش عالي، اساسنامه شهرك‌هاي علمي و تحقيقاتي، فرهنگستان هنر، تشكيل شوراي عالي جوانان و شوراي هنر و...
2. نخبگان و زنان: تدارك تأسيس مركز آموزش عالي براي دانشجويان نخبه، طرح شكوفاسازي استعدادهاي درخشان، آيين‌نامه تشكيل شوراي هدايت استعدادهاي درخشان، سياست‌هاي اشتغال زنان، سياست‌هاي فرهنگي، اجتماعي و ورزشي زنان كشور، اصول و مباني گسترش فرهنگ عفاف، سياست‌هاي تحقيقاتي مسائل زنان.
3. فرهنگ عمومي: مسئله ويدئو، سياست‌هاي سينما و مطبوعات، طرح هماهنگي در مديريت امور فرهنگي، احياي نقش مساجد، آيين‌نامه‌ى روزهاي خاص، نحوه‌ى نامگذاري معابر و اماكن، نحوه‌ى نظارت بر ساخت و نصب مجسمه، ساماندهي مديريت فرهنگي كشور، بزرگداشت سال اميرالمؤمنين، شوراي نظارت بر اسباب بازي كودكان و... .
4. برون‌مرزي: آيين‌نامه‌ى فعاليت‌هاي برون‌مرزي دانشگاه‌ها، احياي نقش مساجد براي مقابله با تهاجم فرهنگي، آموزش عالي ايرانيان مقيم كشورهاي خليج فارس، برنامه‌ريزي براي شركت در مجمع پكن، تأسيس شعبه‌ى دانشگاه تهران در باكو، عدم الحاق ج.ا.ا به كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان، سياست‌هاي مقابله با تهاجم فرهنگي و... .
5. ارزيابي و نظارت بر برنامه‌هاي توسعه: تلفيق برنامه‌هاي تحقيقاتي بخش‌هاي مختلف در برنامه دوم، خط‌مشي‌هاي اساسي توسعه‌ى آموزش عالي در برنامه دوم توسعه، ضوابط تأسيس مؤسسات فرهنگي و نظارت بر آنها، شوراي نظارت بر ساخت و واردات و توزيع اسباب بازي كودكان، كليات تأسيس مركزي براي ارزيابي و آينده‌نگري علوم و فنون، آيين‌نامه‌ى ارزيابي وضع فرهنگي و علمي كشور، ضوابط نظارت بر نمايش، نحوه‌ى نظارت بر علائم و تصاوير روي البسه و لوازم التحرير و ... .
دهه سوم (80 تا 90): ضمن استمرار رويكردهاي دو دهه قبل و برطرف كردن بسياري از تنگناها و مشكلات در دستگاه‌هاي علمي و فرهنگي كشور در بخش‌ها و موضوعات مختلف و واگذاري بسياري از امور اجرايي به دستگاه‌هاي مربوط، ورود شوراي عالي به مأموريت‌هاي جديد مانند ايجاد نهضت نرم‌افزاري، تدوين نقشه جامع علمي كشور، تدوين نقشه مهندسي فرهنگي كشور، تحول و نوسازي نظام آموزشي كشور، و پيگيري براي اجرايي شدن مصوبات شوراي عالي، گواهي روشن بر اهميت و تأثيرگذاري اين نهاد سياستگذار و هدايت مدبرانه آن توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي است. برخي از مهمترين تصميمات و مصوبات شوراي عالي در اين دهه عبارتند از:
تصويب و ابلاغ نقشه‌ى جامع علمي كشور مقررات و ضوابط شبكه‌هاي اطلاع‌رساني رايانه‌اي، شاخص‌هاي ارزيابي علم و فناوري، راهكارهاي اجرايي ارتقاء علم و فناوري كشور، تشكيل هيأت حمايت از كرسي‌هاي نظريه‌پردازي و مناظره، شاخص‌هاي ارزيابي آموزش عالي، اساسنامه بنياد ملي نخبگان، طرح جامع توسعه فرهنگ نماز، اهداف و اصول تشكيل خانواده و سياست‌هاي تحكيم خانواده، سياست‌ها و راهبردهاي ارتقاء و توسعه فناوري نانو، تشكيل مركز مطالعات راهبردي، تشكيل شوراهاي تخصصي، نقشه جامع علمي كشور، نقشه مهندسي فرهنگي كشور، تحول و نوسازي نظام آموزشي كشور، منشور توسعه فرهنگ قرآني، راهبردهاي زيست فناوري، لزوم پيش‌بيني پيوست فرهنگي براي طرح‌هاي اقتصادي و فرهنگي، سياست‌ها و ضوابط پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ISC، اصول حاكم بر سياست‌هاي كلي برنامه‌هاي فرهنگي ـ اجتماعي سياسي و اقتصادي برنامه پنجم توسعه، موافقت با تأسيس پارك زيست فناوري، راهبردها و راهكارهاي مقابله با آثار منفي شبكه‌هاي ماهواره‌اي، واگذاري تصويب رشته‌هاي حوزوي و علوم انساني به شوراي گسترش حوزه‌هاي علميه، اعتبار و نحوه‌ى امتياز علمي به مجلات و تأسيس انجمن‌ها و قطب‌هاي علمي و... در حوزه‌هاي علميه، اصول حاكم بر آيين‌نامه ارتقاء اعضاي هيأت علمي، تاسيس بنياد ملّي بازي‌هاي رايانه‌اي، بومي گزيني در آموزش عالي.
دور جديد فعاليت‌هاى شوراى عالى، دوره كار، تلاش، جديت بيشتر و دوره‌ى كمال شورا
با روى كار آمدن دولت نهم و انتخاب دبير جديد شورا، سرفصل جديدى از برنامه‌ريزى، تلاش و كار شورا شروع شد و در حقيقت شوراى عالى روند تكاملى خود را به سرعت طى كرد. در اين دوره دبيرخانه شوراى عالى ضمن ساماندهى امور دبيرخانه و راه‌اندازى شوراهاى تخصصى و ارتباط با نخبگان و صاحب‌نظران و مراكز حوزوى و دانشگاهى از يك طرف براى تصميمات شورا عقبه‌ى علمى و تخصصى گسترده‌اى را فراهم نمود و از طرف ديگر با برقرارى ارتباط گسترده با نهادها، دستگاه‌ها و سازمان‌هاى مختلف علمى و فرهنگى و اجرايى به عنوان خط مقدم اجرايى تصميمات شورا، گام‌هاى زيادى را براى اجرايى نمودن مصوبات شورا برداشته است كه اين امر موجب خرسندى مقام معظم رهبرى نيز شده است كه در ذيل به فرازهايى از گفتارهاى معظم له در اين خصوص اشاره مي‌شود:
فرازهايى از گفتارهاى مقام معظم رهبرى در ديدار اعضاى شوراى عالى انقلاب فرهنگى در سال 86 و 90
• در اين دو، سه سال اخير، بين كسانى كه ما از آنها نظر خواستيم و نظر دادند، اجماعى است كه كار و تحرك و جديت شورا خيلى بيشتر از گذشته است و اين هم جاى شكرگزارى است. الان خوشبختانه شورا از گذشته فعال‌تر است و در همان جهتى كه مورد نظر است تصميم‌گيرى مي‌كند.
• من بالخصوص مطلع هستم كه آقاى رئيس جمهور در اين شورا با جديت شركت مي‌كنند و از نظراتى هم كه اظهار كردند، اين بر مي‌آيد. از ايشان تشكر مي‌كنم.
• همچنين از دبير محترم شورا، آقاى دكتر مخبر كه خوشبختانه در دبيرخانه هم كارهاى خوب و وسيعى انجام گرفته، تشكر مي‌كنم. (17/9/1386)
• از تلاش‌ها و اقدامات بسيار خوب شوراى عالى انقلاب فرهنگى، دبيرخانه و شوراهاى تابعه تشكر و قدردانى مي‌كنم.
• انسان لذت مي‌برد كه تحركى در وضع نخبگان برتر نظام در مهمترين عرصه حياتى ما «فرهنگ» وجود دارد.از يكايك اعضاى شوراى عالى، دبيرخانه و كسانى كه در دبيرخانه كار مي‌كنند، تشكر مي‌كنم و انشاالله هم موفق باشند.
• كارهاى خوبى انجام گرفته است، مثل نقشه جامع علمى، كه مژده دادند تلاش‌هايى براى اجرايى كردن آن در جريان است كه انشاالله اين كار بايد پيش برود.
• شوراى عالى انقلاب فرهنگى روز به روز تكميل شده است. الان شورا كامل‌تر، قوي‌تر، مجرب‌تر، پخته‌تر و در زمينه كارها گسترده‌تر و وسيع‌تر شده است و لازم است اين نقش جدى گرفته شود. (23/3/90).
وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي
________________________________________
1. تدوين و تصويب اصول، اهداف، سياست‌ها و برنامه‌ريزي فرهنگي و علمي كشور، تدوين نقشه مهندسي فرهنگي كشور و روزآمد نمودن آنها.
2. تهيه و تدوين نقشه جامع علمي كشور.
3. تهيه و تدوين طرح توسعه و تحول نظام پژوهش و تعليم و تربيت كشور.
4. هدايت و ساماندهي مديريت كلان دستگاه‌هاي فرهنگي، آموزشي و پژوهشي و رسانه هاي كشور.
5. برنامه‌ريزي براي مواجهه‌ى فعال و مبتكرانه با تهاجم فرهنگي دشمنان با استفاده هدفمند از روش‌هاي كارآمد.
6. رصد مستمر تحولات برنامه‌هاي توسعه، فرهنگ، علم، پژوهش و فناوري كشور و ارائه‌ى راهبردهاي مناسب.
7. سياستگذاري، حمايت و بهره‌گيري از نظريه‌پردازي، و ايجاد و زمينه‌سازي و مناظره در حوزه فرهنگ و علم.
8. مشاركت فعال در برنامه‌ريزي جامع كشور در زمينه‌هاي علمي و فرهنگي مورد نظر چشم‌انداز و پيگيري تحقق آن.
9. برنامه‌ريزي و تهيه طرح‌هاي خاص براي شناسايي، جذب و ارتقاء بهره‌مندي از نخبگان، تربيت و پرورش علمي و معنوي استعدادهاي درخشان و بهره‌گيري از توانايي‌ها و ابتكارات و خلاقيت‌هاي آنان در حوزه فرهنگ و علم.
10. تصويب ضوابط و معيارهاي اساسي تأسيس مؤسسات و مراكز علمي، فرهنگي، تحقيقاتي، فرهنگستان‌ها، دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي و تصويب اساسنامه دانشگا ههاي خاص.
11. تهيه، تدوين و تصويب ضوابط كلي گزينش مديران فرهنگي و علمي كشور، استادان، معلمان و دانشجويان.
12. سياستگذاري براي تعيين سهم اعتبارات فرهنگي، علمي، پژوهشي و فناوري و تعيين جهت‌گيري و اولويت هزينه‌كرد اعتبارات در برنامه‌هاي پنج‌ساله و بودجه‌هاي ساليانه.
13. طراحي سازوكارهاي مناسب براي اجرايي شدن مصوبات شورا در دستگاه‌هاي مختلف كشور و نظارت مؤثر بر اجراي مصوبات.
14. ارزيابي برنامه‌هاي توسعه فرهنگي، علمي و اجتماعي كشور.
15. سياستگذاري و ساماندهي مديريت فعاليت‌هاي فرهنگي و علمي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور.
16. تعيين سياست‌هاي رسانه‌اي جمهوري اسلامي ايران.
17. سياستگذاري لازم براي گسترش و حاكميت فرهنگ اسلام ناب محمدي(ص).
18. سياستگذاري براي توليد محصولات فرهنگي كشور براساس ارزش‌هاي و معيارهاي ملي و اسلامي.
19. تصويب پيوست‌هاي فرهنگي طرح‌هاي ملي و كلان اقتصادي، عمراني و صنعتي كشور.
20. سياستگذاري و برنامه‌ريزي كلان براي وحدت حوزه و دانشگاه.
21. سياستگذاري و برنامه‌ريزي براي بازبيني و تحول محتوايي در رشته‌هاي علوم انساني و علوم اجتماعي برمبناي ارزش‌هاي اسلامي و مقتضيات فرهنگي كشور.
22. زمينه‌سازي براي اجراي نقشه مهندسي فرهنگي كشور و نقشه جامع علمي كشور.
23. تعيين و تصويب شاخص‌هاي فرهنگي.


تماس با ما
آدرس دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی:
نشاني: تهران، خيابان انقلاب اسلامي، خيابان فلسطين شمالي، شماره 309، كدپستي: 1416933795

تلفن تماس: 5-66468271



پايان
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
مدیران انجمن: محمد احمدی