راهکارهای درمان نازایی و ناباروری
ناباروری و نازایی از جمله مشکلاتی است که این روزها گریبان بسیاری از زوجهای جوان را در سراسر جهان گرفته است. ناباروریهایی که ناشی از ابتلا به بیماری، زندگی در شرایط پراسترس و تنش، مصرف غذاها و داروهای شیمیایی و ناسالم و فعالیت در محیطهای صنعتی و آلوده است. اگرچه به باور متخصصان و پزشکان این حوزه، امروز با وجود شیوههای درمان نازایی و ناباروری متعددی که در جهان و کشور ما ایران وجود دارد، دیگر هیچ زوج جوانی نباید نگران مشکلات و اختلالات ناباروری و نازایی باشد اما با وجود این، هستند زوجهایی که به دلیل نداشتن توان مالی برای تامین هزینههای درمان یا نپذیرفتن شیوهها و شرایط درمان ناباروری و نازایی مانند استفاده از تخمک یا لقاح اهدایی امکان ناباروری را برای همیشه از دست میدهند. با مطالعه این گزارش علاوه بر آگاهی از دلایل و علائم نازایی در زوجهای جوان با روشهای درمانی این اختلال و تاثیر آن در روند زندگی زوجها بیشتر آشنا میشویم.

نکاتی که هر زوج جوانی باید بداند
به چه مراکزی برای درمان ناباروری مراجعه کنیم؟
زوجها برای درمان ناباروری باید به مراکز سرشناس و معتبر در زمینه درمان ناباروری مراجعه کنند. مراکزی که در آنها متخصص ناباروری مردان، متخصص ناباروری زنان و جنین‌شناس وجود داشته باشند و مشکلات و احتمالهایی که باعث ناباروری در مردان و زنان میشود به طور کامل بررسی شود. بهترین مراکز، مراکزی هستند که تمامی این بخشها در آنها وجود داشته باشد و به صورت تیمی برای درمان ناباروری اقدام کنند. در این شرایط بیمار مجبور نیست برای انجام آزمایشهای مختلف و تکمیل پروندهاش به مراکز درمانی مختلف مراجعه کند. مراکزی که در وهله اول تشخیص درستی از ناباروری و دلایل ناباروری مراجعان خود داشته باشند و با بهترین انتخاب برای درمان آنها اقدام کنند. به طور کلی مراکز درمانی داریم که موفقیت در آنها 10 درصد است و مراکزی که موفقیت در آنها بیش از 30 درصد است. مشخص است که اگر به مراکز درمانی دوم مراجعه شود، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. بنابراین با مشاوره با پزشک و انجمن ناباروری می‌توان با مراکز معتبر و صاحبنام در زمینه درمان آشنا شد و برای درمان به آنها مراجعه کرد.

از اهمیت روند درمان چه می‌دانید
یکی از مهم‌ترین نکاتی که موفقیت روند درمان را بیشتر میکند، رعایت فاصله درمانهاست. در صورتی که فاصله درمانها رعایت نشود احتمال از بین رفتن تاثیر داروها در زوج زیاد میشود و روند درمان با اختلالهایی روبه‌رو میشود که بر نتیجه درمان نیز تاثیر میگذارد. این مسئله با توجه به هزینههای سرسام‌آور درمان ناباروری در کشور بار مضاعفی را بر مشکلات زوجها اضافه میکند. از سوی دیگر با توجه به افزایش سن زوج بهتر است آنها روند درمان را به تعویق نیاندازند زیرا شانس درمان برای زنان 40 ساله 10 تا 15 درصد و برای زنان 25 تا 32 ساله 30 تا 35 درصد است.

این نکته را جدی بگیرید
زوجهای نابارور باید توجه داشته باشند که در حال حاضر 50 مرکز برای درمان ناباروری با حضور متخصصان مختلف در حوزه تشخیص و درمان در کشور فعالیت میکنند که انتخاب بهترین آنها باید با مشاوره و بررسی با صاحبنظران این حوزه انجام شود. چرا که مراجعه به مرکزی که توانایی کامل در تشخیص و انتخاب درمان مناسب برای زوجها را نداشته باشد صرفا تلف کردن وقت مفید، صرف هزینههای گزاف و در نهایت تشخیص نادرست علت ناباروری و دستکاریهای بیهوده بدن زن و شوهر است که هرکدام میتواند تاثیر‌های منفی بر روند درمان ناباروری آنها داشته باشد.

هزینههای درمان چقدر است؟
از آنجا که بسیاری از تجهیزات و داروهایی که برای درمان ناباروری در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد وارداتی است، تحریمهای اخیر تاثیر زیادی بر هزینههای تامین دارو و تجهیزات داشته و این مسئله موجب شده تا هزینههای درمان ناباروری دو برابر شود. در حال حاضر هزینه هر دوره درمان ناباروری اعم از دارو، خدمات پاراکلینیکی و اتاق عمل بسته به میزان مشکلات زوجها بین 5/2 تا 5 میلیون تومان است و هر زوج برای درمان باید 3 تا 4 دوره درمانی را پشت سر بگذارد که بخشی از این هزینهها مربوط به بخش تشخیص دلایل نازایی برای برخی از زوجهاست. در این شرایط جراحیهای تشخیصی به زوجها توصیه میشود که در کنار سونوگرافی و آزمایشهای مختلف حدود 50 تا 500 هزار تومان هزینه دارد. مابقی هزینهها در بخش درمان مربوط به داروهایی است که باید توسط زوج مصرف شود. نسخه‌ها و داروهایی که گاهی باید 3 تا 4 بار برای درمان قطعی برای زوج تجویز شود.

متخصصان چه میگویند
از ناباروری بیشتر بدانید
در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت who درباره ناباروری مطرح کرده که به عنوان تعریف کلی ناباروی مورد استفاده قرار میگیرد، زوجی که یک سال به صورت مداوم و بیوقفه بدون استفاده از هیچ وسیله پیشگیری برای بچهدار شدن تلاش کنند و بارداری صورت نگیرد، در این حالت آنها باید نزد متخصص ناباروری بروند تا موقعیت خود را بررسی کنند. نکته مهم این است که زوج باید یک سال به طور مستمر برای بچهدار شدن اقدام کند. به این ترتیب با شروع سیکل قاعدگی خونریزی آغاز میشود و همزمان با ریختن لایههای داخل رحم و ساخته شدن لایههای جدید تغییرات هورمونی نیز در بدن اتفاق میافتد و مکانیسم آماده شدن تخمک در بدن انجام میشود. به این ترتیب در هر سیکل قاعدگی 10 تا 20 تخمک بالغ میشود و در نهایت یک تا 2 عدد از آنها آزاد میشود. در این شرایط یک روز بعد از رابطه زناشویی، اسپرم خود را به لولههای رحمی که تخمک در آنجا مستقر است میرساند و سرانجام بارداری شکل میگیرد. در این شرایط نیز پس از لانهگزینی جنین در رحم شکل میگیرد. اما اگر بعد از 19 روز اسپرم به تخمک نرسید و بارداری شکل نگرفت و این روند 12 بار بعد از سیکلهای قاعدگی زن تکرار شد، باید احتمال نازایی مورد بررسی قرار گیرد. نمی‌توان به راحتی به زوج یا یکی از زوجین برچسب ناباروری زد.

دلایل ناباروری در زنان و مردان
دلایل مختلفی احتمال ناباروری را در مردان و زنان به وجود میآورد. بروز هر یک از این احتمالها میتواند بارداری را در زوج دچار اختلال کند. در این شرایط نیز متخصصان پس از 12 بار تکرار تلاش برای بچهدار شدن، در صورت به دست نیامدن نتیجه به زوج اعلام میکنند که احتمال ناباروی آنها به یکی از دلایل زیر وجود دارد و آنها برای درمان باید اقدام کنند.
* گاهی ممکن است اسپرم سالم وجود نداشته باشد یا شکل مناسب را برای باروری نداشته باشد.
* در برخی شرایط اسپرم فعال و محرک وجود ندارد.
* اسپرم در مسیر رسیدن به رحم از بین برود یا امکان رسیدن اسپرم به تخمک وجود نداشته باشد.
* عوامل مناسب برای لقاح وجود نداشته باشد که در این شرایط باید فاکتورهای مناسب در اسپرم و تخمک وجود داشته باشد.
* در برخی موارد تخمک سالم وجود ندارد یا لولههای رحمی دچار اختلالی هستند که مانع رسیدن تخمک به اسپرم میشود.
* گاهی محیط مناسب برای لقاح وجود ندارد و رحم شرایط لازم را برای باروری ندارد.



در چه شرایطی باید فورا برای درمان اقدام کرد؟
شرایطی برای مردان و زنان وجود دارد که در صورت بروز آنها نیاز به 12 بار تلاش برای بچهدار شدن به مدت یک سال نیست و زوج باید هر چه زودتر برای درمان اقدام کند.
* در صورتی که بیضه مرد دچار عفونت ناشی از جراحی شده باشد یا ضربه خورده باشد.
* اگر رویش موها در بدن مرد به صورت نرمال و طبیعی نباشد.
* مردانی که دچار کوتاهی یا بلندی قد مفرط هستند.
* افرادی که سابقه ناباروری در خانواده آنها وجود دارد نیز باید مانند گروه‌های قبلی باید زودتر برای درمان اقدام کنند.
* زنانی که سابقه جراحی در ناحیه شکم داشتند یا سابقه چسبندگی در ناحیه شکم داشتند نیز در این گروهاند.
* در صورتی که سن زنی از مرز 35 گذشته باشد یا سن زوج به طور کلی بالا باشد نیز باید سریعتر برای درمان اقدام کند و نیازی نیست تا 12 مرحله را پشت سر بگذارد.

دلایل ناباروری در دنیای مدرن را بشناسیم؟
متخصصان و کارشناسان ناباروری در سراسر جهان برای ناباروری در میان زوجها دلایل مختلفی را میشناسند:

سن زوج مهم‌ترین فاکتور
امروزه در دنیای مدرن دلایل مختلفی برای ناباروی مردان و زنان وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها از دیدگاه متخصصان و کارشناسان سن زوج است. زوجها باید توجه داشته باشند که میزان باروری زنان در زیر 25 سال بیش از 80 درصد و در زنانی که از مرز 35 سالگی گذشته‌اند به کمتر از 50 درصد میرسد. چرا که در این سن و سال احتمال محدود شدن تعداد تخمکها وجود دارد؛ عاملی که خود به تنهایی میتواند موجب کاهش باروری و افزایش خطر ناهنجاریهای مادرزادی در جنین و نوزاد شود. علاوه بر این، مردان بالای 35 سال است در مقایسه با مردانی که سن آنها کمتر از 35 سال است شانس باروری کمتری دارند و احتمال افزایش ناهنجاریهای کروموزومی در فرزندان آنها بیشتر است.

آلودگیهای محیطی و صنعتی
یکی از مواردی که میتواند تاثیر زیادی بر ناباروری مردان داشته باشد، آلودگی محیطی، صنعتی و آلودگی هواست که موجب کاهش میزان اسپرم و ضعف آنها در باروری میشود. تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه انجام شده که از میان آنها میتوان به تحقیقات انجمن طب تولیدمثل ایتالیا اشاره کرد که در تحقیقاتش زندگیشهرنشینی و قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا ناشی از رفت و آمد خودروها را در سطح شهر از جمله دلایل کاهش و ضعف اسپرم مردان برای باروری معرفی کردهاند. آنها زندگی شهری و بیتحرکی شدید و چاقی را از مهم‌ترین عوامل آسیب رساندن به سلولهای جنسی مردانه میدانند.

چاقی و افزایش ناباروری در زنان
مطالعات متعددی در جهان انجام شده که نشان میدهد زنان چاق یا مبتلا به اضافه وزن در مقایسه با زنانی که وزن طبیعی و استاندارد دارند، مدت زمان بیشتری را برای باردار شدن لازم دارند. ضمن آنکه احتمال ناموفق بودن بارداری در گروه زنان چاق نیز بیشتر است. به گفته متخصصان اضافه وزن درمردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمونها در بدن آنها میشود و این هورمونها فرآیند باروری را تحت تاثیر قرار میدهند. در حقیقت ترشح غیرطبیعی هورمونها می‌تواند منجر به افزایش وزن و تاثیرات منفی بر تولید سلولهای جنسی مردان و زنان شود. به گفته محققان تجمع سلولهای چربی در بدن بر تنظیم تخمکگذاری در زنان و همینطور بر تولید اسپرم در مردان ضروری است. و این روند میتواند بر ناباروری آنها تاثیر بگذارد.

نقص عملکرد تخمدان در زنان
یکی از شایعترین دلایل ناباروری نقص تخمکگذاری در زنان است. این حالت معمولا به دلیل نقص در عملکرد هیپوتالاموس و در نتیجه اختلال در تحریک غده هیپوفیز زنان به وجود میآید. استرس، تروما، افزایش یا کاهش وزن شدید، بیاشتهایی یا اختلال در خوردن غذا، فعالیتهای ورزشی سخت از جمله عوامل تاثیرگذار در فعالیت تخمدانهاست که با بررسی بیماریهای زمینه‌ای و همینطور اصلاح شیوه و سبک زندگی و مشاوره با متخصص زنان میتوان تا حد زیادی برای درمان و پیشگیری از بروز این اختلال اقدام کرد.

سیگاریها سخت بچهدار میشوند
بر اساس تازهترین تحقیقات پزشکی کشیدن سیگار و دخانیات توسط مردان توان باروری را کاهش می دهد. این اتفاق در شرایطی که مردان در سن باروری قرار دارند و تصمیم دارند صاحب فرزند شوند تاثیر بیشتری دارد. چرا که از دیدگاه این متخصصان کشیدن سیگار میتواند آسیب جدی به اسپرمها وارد کند و از طرفی با افت توانایی اسپرمها موجب بروز اختلال در باروری زوجین شود. علاوه بر مادران سیگاری، زنان سیگاری نیز احتمال باروری خود را دستخوش تغییر قرار میدهند. زنان سیگاری در صورتی که در سنین بالاتر از 30 قرار داشته باشند با هر سیگاری که میکشند احتمال بارداری خود را کم و کمتر میکنند.

بیمه جبران هزینه ناباروری و نازایی چیست؟
با توجه به فناوریهای جدید در حوزه تشخیص و درمان نازایی و ناباروری امیدها و دریچههای جدیدی در زندگی بسیاری از زوجهای نابارور گشوده میشود، به گونهای که امید به زندگی و بهبود کیفیت و روند زندگی آنها موجب افزایش نشاط و شادابی آنها نیز میشود. بیمه درمان نازایی و ناباروری زوجین این روزها نقطه روشنی را در زندگی زوج‌های نابارور به همراه داشته است.
زوجهایی که مجبور به تامین هزینههای کمرشکن درمان نابارویی هستند و برای تامین این هزینهها مشکلات زیادی دارند. سازمان بیمه خدمات درمانی و بیمه البرز از جمله بیمههایی هستند که خدمات طرح ناباروری و نازایی را به زوجهای جوان ارائه می‌دهند. با کمک این بیمه زوجها میتوانند جبران آن بخش از هزینههای درمانی که برای درمان ناباروری و نازایی اعمال کردهاند و همینطور هزینههای جانبی آن را جبران کنند. براساس اساسنامه این طرح تمام زوج‌های جوانی که برای بار اول ازدواج کردهاند و بیش از 4 ماه از تاریخ رسمی ازدواج آنها نمی‌گذرد و سن خانم کمتر از 40 سال است میتوانند از بیمه جبران هزینه ناباروری و نازایی استفاده کنند.

کدام هزینهها تحت پوشش بیمه است؟
بر اساس خدماتی که توسط بیمهها به منظور پوشش هزینه‌های درمان نازایی ارائه میشود، تمام بیمهشدگان در طرح بیمه نازایی میتوانند تمام هزینه درمان سرپایی یا بستری ناشی از نازایی و ناباروری زوجین را تا سقف 4 میلیون تومان دریافت کنند. علاوه بر این، جبران هزینههای آمبولانس و سایر فوریتهای پزشکی مرتبط با درمان ناباروری تا سقف 70 هزار تومان داخل شهر و 150 هزار تومان بینشهری به بیمهشدگان ارائه میشود. البته باید توجه داشت که در این میان استثناءهایی هم وجود دارد که از میان آنها میتوان به هزینه اتاق خصوصی و همراه و همینطور درمان نازاییها و ناباروری‌های ناشی از هر گونه سوءاستفاده از مواد یا عوامل فیزیکی و شیمیایی، هستهای یا نازاییهای ناشی از جنگ، اشاره کرد.

روشهای درمانی ناباروی کدامند؟
متناسب با دلایل و علتهای مختلفی که برای ابتلا به ناباروری و نازایی در مردان و زنان وجود دارد، شیوه‌های مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری وجود دارد که متناسب با علت بیماری توسط متخصص به بیماران توصیه میشود.
تحریک تخمکگذاری
این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته میشود که مبتلا به اختلال تخمکگذاری هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی نیازمند استفاده از روش‌هایی مانند IUI، IVF و ICSI میشوند. به این ترتیب آنها در دوره‌های درمانی که پیشرو دارند با استفاده از دارودرمانی و هورمون درمانی اختلال تخمکگذاری را پشت سر میگذارند.

میکرواینجکشن
در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت مردانه است، پیش از هر چیز تخمدانها توسط داروهای محرک تخمکگذاری تحریک میشود و پس از آماده‌سازی تخمکها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق میشود و تقریبا پس از 48 ساعت جنین‌های تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن انتقال داده میشود.

لقاح خارج از رحمی
IVF که از آن با عنوان لقاح خارج رحمی یاد میشود، یکی از شیوههایی است که برای درمان نازایی مورد استفاده قرار میگیرد. در این شیوه لقاح خارج رحمی یا باروری در محیط آزمایشگاه انجام میشود. این روش در شرایطی که لولههای رحمی آسیبدیده باشند یا اختلال در عملکرد آنها مشاهده شود از سوی متخصص به بیمار توصیه می‌شود. این شیوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مشکلات و اختلالات تخمدانی بلکه در برخی موارد درباره ناباروریها با علت مردانه نیز به زوج‌ها توصیه میشود.

IUI
در شیوه درمانی IUI اسپرمهای فعال پس از جداسازی و آمادهسازی به شکل مصنوعی همزمان با تحریک تخمکگذاری به رحم هدایت میشوند. در این شیوه از آنجا که تحریک تخمکگذاری با سونوگرافیهای متعدد در روزهای متوالی یا با اندازهگیری هورمونهای جنسی موجود در ادرار مشخص میشود و متناسب و همزمان با ورود اسپرم این اتفاق انجام میشود، بنابراین احتمال بارداری و باروری زیاد است.

روشهای جایگزین برای درمان ناباروی
گاهی پیش میآید که زوجها پس از بررسیهای مختلف و تجربه روشهای درمانی متعدد به این نتیجه میرسند که باید از شیوههای جایگزینی برای درمان ناباروری و نازایی از قبیل استفاده از تخمک، جنین اهدایی یا رحم جایگزین استفاده کنند. در این شرایط در صورت احراز ضرورت درمان به روش جایگزین مرکز درمانی برای انتخاب اهداکنندگان و دریافتکنندگان شرایطی را در نظر میگیرد که در صورت برآورده شدن آنها مشاوره نهایی برای انجام کار با متخصصان رشته‌های مختلف زنان زایمان، جنین شناسی، آندرولوژی، غدد، داخلی، ژنتیک، عفونی و روانپزشکی انجام می‌گیرد.

از اهداءتخمک چه میدانید
در شرایطی که برخی از زوجها به دلیل عدم پاسخ تخمدانها و بروز اختلال در تولید تخمکها در زن، از داشتن فرزند محروم میشوند، با کمک این شیوه میتوان فرصتی را برای آنها فراهم کرد تا تجربه بچهدار شدن را در زندگی داشته باشند. بنابراین در برخی مراکز درمان ناباروری و نازایی اهدا تخمک که شامل تهیه و جمعآوری تخمک از زن اهدا کننده و باروری آن تخمک در آزمایشگاه با اسپرم مرد و انتقال جنینها به رحم زن نابارور است، صورت میگیرد.

حال باید دید که اهدا تخمک در چه شرایطی و برای چه گروهی از زنان انجام میشود:
* زنانی که مبتلا به بیماری نارسایی زودرس تخمدان هستند یا تخمدان‌های آنها به دلیل سابقه جراحی از بدن خارج شده یا سابقه درمان بیماری با شیوههای شیمیدرمانی و پرتو درمانی دارند میتوانند از این شیوه جایگزین برای درمان استفاده کنند.
* افرادی که با توجه به تحریک تخمکگذاری و مصرف داروهای تجویز شده پاسخی از سوی تخمدانها دریافت نمیکنند و زنانی که به ذخیره پایین تخمدان مبتلا هستند.
* زنانی که سقط مکرر غیرقابل درمان و شکستهای مکرر روشهای باروری خارج رحمی را تجربه میکنند و دست کم 3 بار ناموفق بودهاند.
* افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی که بیماری از طریق مادر به فرزند قابل انتقال است و با استفاده از روشهای آزمایشگاهی در دسترس و تشخیص متخصص ژنتیک بیماری قابل شناسایی و درمان نیست، در این شرایط نیز میتوان از درمان‌های جایگزین استفاده کرد.
* در افرادی که ناباروری در سنین بالا را تجربه میکنند در صورتی که زن بیش از 40 سال داشته باشد نیز این شیوه توصیه میشود.

شرایط اهدا جنین را بدانید
بسیاری از زوجها به دلیل ابتلا به مشکلاتی از قبیل نداشتن تخمک یا اسپرم سالم، یا عدم امکان باروری جنین یا مشکلات دیگر برای تشکیل جنین بیولوژیکی مجبور به استفاده از گامت اهدایی یا جنین اهدایی میشوند. در این شرایط جنین در رحم زن گیرنده شکل گرفته و بزرگ میشود و به این ترتیب هم زن و هم جنین تعلق خاطر بیشتری به عنوان مادر و فرزند به یکدیگر احساس میکنند. اهدا جنین یا تخمک در هر صورت با توجه به قوانین و راهنماییهای اخلاقی انجام می‌گیرد و مشاورانی پیش از انجام کار درباره مسائل پزشکی و اجتماعی این موضوع با خانوادهها صحبت میکنند و در نهایت پس از بررسیهای نهایی و آگاهسازیهای لازم اهدا جنین برای زوج صورت میگیرد.

رحم جایگزین راهحلی دیگر
یکی از دلایل ناباروری و ناتوانی مادر عدم توانایی او در حمل، نگهداری و پرورش جنین در رحم است. در این شرایط استفاده از رحم جایگزین از سوی متخصصان ناباروری به زوج توصیه میشود. استفاده از رحم جایگزین زمانی ضرورت پیدا میکند که زوج همه شرایط دخیل در شکلگیری فرزند را دارند و تنها به دلیل فقدان رحم سالم، امکان بچهدار شدن از آنها سلب شده است. در این شرایط تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام میشود و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و اسپرم پدر متقاضی درمان به رحم شخص ثالث که قرار است از رحم او به عنوان رحم جایگزین استفاده کنند، منتقل میشود.
در شرایطی که زوجین با مسئله نازایی و ناباروری روبه‌رو می‌شوند متناسب با روحیات و ویژگی‌های شخصیتی رفتار متفاوتی از خود بروز می‌دهند. اولین واکنش زوج‌ها در مقابل ناباروری و نازایی مسئله «انکار» است. در این شرایط گاهی یکی از زوجین یا هر دو آن‌ها نمی‌توانند این مسئله را بپذیرند و با این موضوع کنار بیایند. بنابراین وارد اولین مرحله شده‌اند. باید توجه کنید که مکانیسم سازگاری در افراد مختلف متفاوت است، گاهی فردی در مقابل بیشترین استرس‌ها می‌تواند واکنش‌ها و عکس‌العمل مناسبی نشان دهد و برعکس فرد مقابل او در مقابل خفیف‌ترین تنش‌ها، بیشترین حساسیت و عکس‌العمل را بروز دهد.

روانپزشکان چه می‌گویند
مشاوره با روان‌شناسان را دست کم نگیرید
در شرایطی که متخصصان به زوجی اعلام می‌کنند که آن‌ها توانایی بچه‌دار شدن ندارند، هر یک از زوجین در موقعیت خاصی قرار می‌گیرند. هرکدام از آن‌ها متناسب با شرایط و موقعیتی که در آن قرار دارند برای رویارویی و پذیرش موضوع وارد عمل می‌شوند و بی‌شک لحظات سخت و طاقت‌فرسایی را پشت سر می‌گذارند.


همراهی زوجین، شرط اول موفقیت
در شرایطی که زوجین با مسئله نازایی و ناباروری روبه‌رو می‌شوند متناسب با روحیات و ویژگی‌های شخصیتی رفتار متفاوتی از خود بروز می‌دهند. اولین واکنش زوج‌ها در مقابل ناباروری و نازایی مسئله «انکار» است. در این شرایط گاهی یکی از زوجین یا هر دو آن‌ها نمی‌توانند این مسئله را بپذیرند و با این موضوع کنار بیایند. بنابراین وارد اولین مرحله شده‌اند. باید توجه کنید که مکانیسم سازگاری در افراد مختلف متفاوت است، گاهی فردی در مقابل بیشترین استرس‌ها می‌تواند واکنش‌ها و عکس‌العمل مناسبی نشان دهد و برعکس فرد مقابل او در مقابل خفیف‌ترین تنش‌ها، بیشترین حساسیت و عکس‌العمل را بروز دهد.
بنابراین زوجین ممکن است به دلیل ویژگی‌های متفاوتی که دارند، عکس‌العمل‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند. گاهی یکی از زوجین راحت‌تر به نقطه «پذیرش» می‌رسد. بنابراین دراین شرایط زوج دیگر مدت زمان بیشتری را باید صرف رسیدن به نقطه «پذیرش» کند و برای رسیدن به این نقطه همراهی هر دو فرد لازم است.

انکار و چانه‌زنی زوجین
پس از گذشتن از مرحله «انکار» زوج وارد مرحله «چانه‌زنی با خدا» می‌شوند. در این مرحله آن‌ها از قرار گرفتن در این شرایط ناراحتند و با خدا گفت‌و‌گو و راز و نیاز می‌کنند که چرا آن‌ها باید در این شرایط قرار بگیرند و چرا خانواده آن‌ها باید این سرنوشت را تجربه کند. در این شرایط هر یک از زوجین به صورت همزمان یا با فاصله زمانی و در موقعیت‌های مختلف این مرحله را پشت سر می‌گذارد و پس از گذار از این مرحله ممکن است دوره «افسردگی» را پشت سر بگذارد. سرانجام پس از مرحله افسردگی، زوج به مرحله پذیرش می‌رسند و سرانجام باور می‌کنند که آن‌ها دچار این مشکل هستند و باید برای درمان آن اقدام کنند.

این نکته را آویزه گوش کنید
زوجین و خانواده‌ها باید هوشیار باشند که برای عبور از مرحله انکار، چانه‌زنی با خدا و افسردگی گاهی زوجین پابه‌پای هم پیش می‌روند و گاهی یکی از زوجین زود‌تر این مراحل را پشت سر می‌گذارد و دیگری مدت زمان بیشتری را باید صرف پذیرش این موضوع کند. بنابراین همراهی خانواده در این زمینه بسیار موثر است و می‌تواند به تسریع روند پذیرش این مشکل و تصمیم‌گیری برای درمان آن اقدام کنند.

زندگی بدون فرزند هم زیباست
مدیریت زندگی هر فرد و هر زوجی به فرمول شخصی آن‌ها برای زندگی بازمی‌گردد. گاهی دیده می‌شود که زوج‌های زیادی علیرغم وجود مسئله ناباروری و نازایی، زندگی‌های شاد، پرامید و موفقی دارند و می‌توانند بدون بچه نیز از کنار هم بودن لذت ببرند. قطعا بدون حضور بچه هم می‌توان زندگی شادی را پشت سر گذاشت. توصیه ما به این گروه از زوج‌ها که توانایی داشتن بچه ندارند یا هیچ یک از شیوه‌های درمان برای آن‌ها جواب نمی‌دهد این است که شبکه اجتماعی خود را گسترش دهند و رفت و آمد خود را با گروه دوستان، اقوام و نزدیکان‌شان افزایش دهند.
البته باید توجه داشت که این موفقیت و شادی در زندگی در شرایطی برای زوجین به وجود می‌آید که هر دوی آن‌ها آگاهانه و بعد از گذراندن دوره افسردگی و رسیدن به مرحله پذیرش آمادگی خود را برای زندگی بدون فرزند اعلام کرده‌باشند و گرنه در صورتی که یکی از آن‌ها دچار یاس و افسردگی باشد این افسردگی نه تنها زندگی زناشویی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه زندگی اجتماعی، شعل و دیگر موقعیت‌های او در زندگی را نیز به خطر می‌اندازد.

شاید شما هم در این وضعیت باشید
هرگز فراموش نکنید در شرایطی که برای درمان نازایی یا ناباروی نیازمند استفاده از اسپرم، تخمک یا جنین اهدایی شده‌اید این موضوع را با توافق همسر خود به سرانجام برسانید. توافق زوجین برای اجرای این شیوه از درمان بسیار ضروری و لازم است. توصیه ما این است که افرادی که تصمیم دارند از این شیوه برای بچه‌دار شدن استفاده کنند حتما از رضایت همسر خود مطمئن باشند چرا که عدم رضایت یکی از آن‌ها موجب می‌شود زندگی آن‌ها به مخاطره بیفتد.