با سلام خدمت استاد گرامی
( خلاصه جلسه مورخ 94/1/20 قسمت معماری) ایفاد می گردد.

22-قدیمی ترین سرپناه و منزلگاه دوران استقرار موقت و دائم در کشور را نام ببرید؟
- گنج دره هرسین ، نزدیک کرمانشاه .
- تپه آسیاب ، 6کیلومتری شرق کرمانشاه .
- تپه حاجی فیروز ،2کیلومتری جنوب حسنلو(نقده).
- تپه های علی کش ، چغامیش ، بنه فاضلی و چغابنوت در منطقه خوزستان و دهلران.
- تپه زاغه ، واقع در دشت قزوین .
- تپه سنگ چخماق واقع در بین راه گرگان و شاهرود.

23- تغییر شکل زندگی انسان از دوران غار نشینی به استقرار و سکونت در دشت با توجه به کشفیات ا ز گنج دره هرسین را مختصر بیان کنید؟
- این اماکن 10 هزار ساله هستند.
- این خانه ها با گل ، چینه و خشت خام ساخته میشد و سقف آنهابر تیرچه بلوک قرار میگرفت.
- این خانه ها پس از ورودی کوچک وارد اتاق های بسیار کوچکی شده و دیواره های آن از چینه بالا آمده اند.
- فضای کوچکی به عنوان اتاق آذوقه در انتها قرار دارد که دارای یک خمره دست سازپخته نشده برای نگهداری آذوقه خانواده میباشد.

24- معماری ایلامی را با ذکر نمونه توضیح دهید؟
- معماری متاٌثر از اقلیم نیمه بیابانی است. به دلیل عدم دسترسی زیاد به چوب ، بهترین ابزار خانه سازی خشت گل خشک شده در آفتاب بوده و الوارها هم برای سقف و آجر کوره ای برای روی نما ، کتیبه نویسی و بافت نما استفاده میشد.
- اتاقها در هر اندازه مورد دلخواه بود ولی عرض خانه ها به اندازه ی الوار مورد استفاده در سقف بیشتر نبود.
- پنجره ها کوچک بود و به حیاط داخلی خانه باز میشد به دلیل در امان بودن از تابش تند آفتاب.
- خانه هایی در شوش ( اتاقهای کوچکی که بهم راه داشتند و حیاطهای فرعی و اتاقهای جانبی برای خدمتکاران و میهمانان و سقف خانه ها به جای الوار بصورت طاق تونلی میباشد) و چغازنبیل خوزستان( دهانه درگاهها و پلکان طاق بندی نزدیک به نیم دایره به صورت ماهرانه ای ساخته شده اند) نمونه بارز معماری ایلامی است.

25- توضیحاتی از معماری ایلامی در چغازنبیل را بیان کنید؟
- اولین اثر تاریخی که در یونسکو به ثبت رسید چغازنبیل می باشد.
-عبادتگاهی چهار طبقه و دو طبقه معبد که هر طبقه معبد کوچکتر از طبقه زیرین ، چهار ردیف پله که در امتداد هم نیستند طبقات را بهم متصل میکند.
- زکوره یا برج پلکانی هرمی شکل چغازنبیل ویژگی خاص معماری ایلامی بدون تشابه در هیچ جای دیگر ایران است.
- دروازه ای با شکوه راه ورود به محوطه معبد که دارای تزئینات فراوان و لعاب کاشی است .
- در ورودی یکی از معبدهای دو گانه با ردیفهایی از میله های باریک شیشه تزئین شده که از قدیمی ترین آثار شیشه ای در فلات ایران است.
- در کنار معبد تآٌ سیسات تصفیه آب از استخری تشکیل شده که آب رودخانه پس از ورود به آن از یک کانال عمودی عبور و در بالای این کانال محفظه های شن و ماسه و گرد ذغال قرار داشت و آب با عبور از این مسیر تصفیه می شد و بصورت زلال و شفاف به حوض دیگری جاری میشد که این تاٌسیسات یکی از بدیع ترین ابتکارات در سرزمین ایلام است و معابر زیر زمینی این قسمت دارای طاق گهواره ای یا ضربی است که باز هم از شاهکار های معماری این دوره است.
- در حومه شهر شوش و دور تر از محوطه مقدس ، بقایای سه کاخ باقی مانده است .یکی از کاخ ها دارای گور های زیر زمینی و آثار بجا مانده از جسد های سوخته (مانند گور خانه هایی در هفت تپه ).

26- در باره ی << دژ حسنلو >> چه میدانید؟
- دیرینه ترین جایگاههای باستانی در آذربایجان به لحاظ معماری ایلامی است.
- متعلق قرن 8و9 پیش از میلاد و به اقوام مانایی تعلق داشت.
- دارای باروی سنگی و گچی است.
- این مجموعه از اتاقهای بزرگ با ستونهای متعدد و اتاقهای درازی که در اطراف آن قرار دارد تشکیل شده است.

27- در مورد<< تپه بابا جانی >>چه میدانید؟
- در مرکز لرستان سه کاخ مستحکم که به احتمال زیاد به نیمه ی دوم قرن هشتم پیش از میلاد تعلق دارد باقی مانده است.
-تالار مرکزی در مربعی به طول عرض و ارتفاع تقریبی 12 متر ، سقفی مسطح بر چهار ستون نامنظم دوکی شکل قرار گرفته است.
- تالار و اتاقهای پیرامون دارای آتشدان یا بخاری دیواری و هواکش که مانند هواکشهای امروزی از میان دیوار به بالای سقف راه داشت و گرمای درون خانه را تاٌمین میکرد مثل نمونه های ایلامی است.

28- در مورد معماری مادها توضیحات مبسوط بیان کنید؟ .
محل زندگی مادها در <<گودین تپه>> نزدیک کرمانشاه از بقایای آثار معماری متعلق به یک دژ دیده شده است.
-دارای چندین ردیف اتاق و یک حیاط بزرگ در محوطه ،دیواری به طول 65متر در امتداد جلوی دژ بنا شده و برجی از خشت خام و بقایای یک آشپزخانه با اجاق و نیز آخور دیده میشود.تالار پذیرایی با 5 ردیف ستون چوبی که 6ستون در هر ردیف و پاستونهای سنگی هنوز باقی مانده است.
29- آرامگاه کورش کجاست؟ پاسارگاد
30-آرامگاه سکاوند در چه قرنی و کدام منطقه واقع شده است ؟ قرن 6و7 پ-م در دامنه کوه استودان ( استودان =گور خانه)



31- دخمه سنگی شیرین و فرهاد مربوط به کدام دوران و کجا واقع می باشد؟
دوران مادها-در کوهستان شمالی صحنه کنار بزرگراه همدان-کرمانشاه-نقش فروهر بالای غار نشان دهنده ی ایمان مذهبی مردم است.
32-دخمه های سنگی ماد بیانگر چیست؟
معماری صخره ای ویژه ای از دوران ماد در کوهستانهای جنوب دریاچه ارومیه بر جای مانده است که محل نگهداری درگذشتگان آن قوم بود.آنها جسد مردگان خود را به خاک نمی سپردند،آنان را در این دخمه ها قرار می دادند تا متلاشی شوند و از بین بروند و سپس استخوانهای آنها را دفن می نمودند.
33-در مورد هنر ایرانی (هنر شاهی) مربوط به معماری دوران هخامنشی چه می دانید؟
مهمترین جلوه ی هنر این دوران در کاخ های تخت جمشید که به فرمان داریوش اول و فرزندش خشایار شاه اول که پیش از میلاد ساخته شد می توان اشاره کرد.
به تخت جمشید(پرسپولیس - هزار ستون- صد ستون – چهل منار – پارسه) هم می گویند.
کامل ترین بنای بر جا مانده در پاسارگاد ساختمان سنگی کوچکی با دو شیب میدانند.این بنا آرامگاه کوروش کبیر است.
محوطه پرستشگاهی با دو ستون سنگی پله دار، برج سنگی (زندان سلیمان)،تعدادی ساختمان کوچک ستون دار قابل شناسایی هستند. شاید مرگ ناگهانی کوروش باعث شد که برنامه ساختمانی در پاسارگاد نیمه تمام باقی بماند.
داریوش اول فرمان داد تا کاخ وسیعی در جایگاه تازه ای(نزدیک به پاسارگاد) به عنوان پایتخت اداری در شوش برپا شود.
و در اواخر دوران سلطنت کاخی ( پارسا یا پرسپولیس) در مرکز سرزمین پارس ،کنار شرقی جلگه مرودشت برپا سازد.که به سه بخش تقسیم میشد.
صفه ی اصلی بنام تخت جمشید.شاه کوه که در دامنه ای مرتفع تر از صفه قرار داردو ساختمانهای سطح دشت در جنوب و غرب صفه.بیشتر کاخها روبه شمال قرار داشتند، اما کاخ داریوش و اردشیر سوم رو به جنوب بنا شدندبرای اقامت زمستانی.
دارای 4گور خانه های شاهی درون بدنه قائم 6کیلومتری شمال جایگاه کاخ و 2 تای دیگر در شاه کوه مشرف به صفه کنده شده است.
بیشتر بناهای روی صفه ، گاوهای بال دار بزرگ ،موجودی نیمه ربانی و حامی بشر به شکل گاو میش بالدار با سر انسان،ستونهای بزرگ در تالارهای وسیع و سر ستونهای مزین به گل و گیاه و سر ستون های الهام گرفته از سر جانوران از تزئینات می باشد.

34-معماری دوره اشکانیان را به طور مختصر بیان کنید ؟
شهر را بصورت دایره می ساختند به لحاظ دفاع و حراست از شهرو گرد آن دیواری بلند می کشیدند.
مانند کاخ <<کوه خواجه>> که قرن اول میلادی بر فراز جزیره ای در میان دریاچه هامون (سیستان) واقع است.حیاط مرکزی کاخ آثار دو ایوان بزرگ در سمت راست و چپ حیاط میباشد.
معبد آناهیتا در کنگاور و برج آتشکده به نام میل آژدها نزدیک ممسنی فارس از این دوره است.



35-در مورد معماری دوره ساسانی چه میدانید؟
پایتخت کوچک پادشاه ساسانی ،اردشیر اول کاخ قلعه دخترخارج از شهر فیروز آباد نام دارد.مانند آشیانه عقاب بر سر یک تخته سنگ ، وسط گردنه ای که منظره زیبای طبیعی دارد قرار گرفته است.دیواره های خارجی به شکل بارو و دارای ستون های چهار گوش و داخل بنا تالار های بزرگ ایوانی ساخته شده با تزیین طاقچه های گچ کاری شده .
یک سوی این کاخ به طرح آپادانا ایوانی به طرف خارج بنا و تالار های مربع شکل در اطراف و سوی دیگر اتاقهایی در پیرامون حیاط مرکزی جای گرفته است.
از دیگر آثار معماری این دوره کاخ اعجاب آور بیستون است.شاپور اول بعد از شکست لشگر امپراتوری والرین و اسارت، برای ساخت شهری جدید <<گندی شاپور>>به معنای << لشگر شاپور>> در شوش به کار گرفته شدند.
این بنا دارای چهار طبقه با طاقنما ، نیم ستون در کنار هر طاق ، در مرکز طاق یک ایوان بزرگ به بلندی 37متر و درازی43متر پا برجاست.
شاپور شهر بیشاور به معنای شهر زیبای شاپور در زادگاهش (فارس) را بنا کرد.
تالار بزرگ کاخ شاهی با قلوه سنگ و ساروج ،64طاقچه در دیوارهای تالار و نقاشیها و گچ بری های تزیین شده یک معماری ایرانی باشکوه را به نمایش گذاشت.بخش دیگری از کاخ پرستشگاهی که دارای چهار ورودی و هر ضلع آن 14متر است به جا مانده است.
آثار معماری دیگر دوره ساسانی کاخ بزرگ و آتشکده قصر شیرین منسوب به خسرو دوم و کاخ دامغان مطرح است. اوحای گچ بری شده از حیوانات مانند گراز ،طاووس ،غزال که با توجه به متون شاهنامه هر حیوان مظهر یک ایزد نیکوکار است . طاق ،گنبد ایوان و معابد فراوان ،تزیینات معماری بصورت روکش بنا و گچ بری و نقاشی دیواری داخل بنا به کار رفته است
36-آتشکده های مهم دوره ساسانی را نام ببرید؟
کاریان فارس—آذرگشنسب تخت سلیمان و آتشکده خراسان و دو آتشکده در تنگ لرستان (تنگ چک چک) .

27- بناهای دوره اسلامی به چند گروه تقسیم می شوند؟
بنا های مذهبی شامل مساجد، آرامگاه ها ،مدارس، حسینیه ها، تکایا و مصلی ها.
بناهای غیر مذهبی شامل پل ها ، کاخ ها ، کاروانسراها، حمام ها ، بازار ها ، قلعه ها و آب انبار ها

بسیار عالی
سپاس از دقت نظر شما