پنج شنبه, 09 فروردين 1403

 



بررسی ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی با جنسیت کارآموزان

واحد13بررسی ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی با جنسیت کارآموزان
مطالعه موردی: آموزشگاه­های آزاد استان تهران
علی پوراشراف
مشاور و مدرس دانشگاه
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
فرهاد همتی
کارشناس ارشد مدیریت اجرایی،بیمارستان 22 بهمن، دانشگاه علوم پزشکی نیشابور، ایران
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
چکیده
هدف اصلی از این پژوهش، بررسی ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی در بین کارآموزان آقا و خانم در حال آموزش و آموزش دیده، آموزشگاه­های آزاد استان تهران می­باشد. تعداد اعضای جامعه آماری 658 نفر از کارآموزان آموزشگاه­های یاد شده تشکیل می­دهند، از این تعداد 483 نفر آقا و 175 نفر خانم می باشد. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه آماری برای آقایان510 و خانم­ها205 نفر تعیین گردیده است. روش تحقیق از نوع همبستگی می­باشد. نتایج حاکی از آن است که میان خلاقیت و کارآفرینی در بین کارآموزان "آقای در حال آموزش و آموزش دیده" ارتباط وجود دارد و همچنین میان کارآموزان "آقا و خانم در حال آموزش و آموزش دیده"، ارتباط معنادار و مثبتی وجد ندارد. به عبارت دیگر، امتیازهای کارآفرینی درمیان زنان آموزش­دیده و در حال آموزش نسبت به مردان با همین وضعیت پایین­تر بوده است.
کلمات کلیدی:کارآفرینی، خلاقیت، آموزش­های فنی­وحرفه­ای.
1.        مقدمه
آموزش­های فنی­وحرفه­ای نقش مهمی را در تشکیل سرمایه انسانی، از طریق تربیت نیروی ماهر مورد نیاز بازار کشورهای مختلف جهان، ایفا می­کند. این آموزش­ها در کشورهای در حال توسعه، نه تنها عهده­دار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخش­های مختلف اقتصاد این کشورها می­باشند، بلکه از طریق بسترسازی خود اشتغالی، به حل مشکل بیکاری نیز کمک می­کند]1[. آموزشگاه­ها و موسسات عالی را می­توان مبنای توسعه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه دانست؛ این موسسات سهم قابل توجهی از کل اشتغال را دارند]2[. همچنین این آموزشها از مزیت بازدهی در کوتاه­مدت و یا میان­مدت برخوردارند، در حالی که آموزش­های کلاسیک به دلیل هزینه بالا، طولانی بودن دوره آموزش، سهم زیاد آموزش­های نظری در آنها و در نتیجه بهره­مندی اندک از عملیات کارگاهی، از جهت هماهنگی با نیازهای بازار کار و جذب به کار دچار مشکل می­باشند. به همین دلیل کشورهای جهان توجه روزافزونی را به آموزشهای فنی­وحرفه­ای مبذول داشته­اند، به­ طوریکه این آموزش­ها حتی به درون سیستم آموزش­های کلاسیک یا رسمی این کشورها نیز نفوذ کرده است و رشد فزآینده خود را دنبال می­کند]3[. کارآفرینی فرآیند خلق چیز جدید و با ارزش، با اختصاص زمان و تلاش لازم، در نظر گرفتن خطرهای مالی، روانی و اجتماعی  در نهایت رسیدن به رضایت فردی و مالی و استقلال است]4[.به عبارت دیگر، کارآفرین فردی دارای ایده و فکر جدید است که با شناسایی فرصت­های جدید، با ایجاد کسب­وکار، محصول یا خدمات جدیدی را به بازار عرضه می­کند. آمایلی[1] عمل خلاق را عملی می­داند که دارای دو ضابطه تازگی و مناسبت باشد]5[. بنابراین به­منظور پرورش افراد بیشتر در مسیر کارآفرینی، برنامه­ریزی برای قابلیت کارآفرینی اهمیت زیادی پیدا می­کند. در این رابطه باید روحیه کارآفرینی را از طریق ارائه خدمات مستمر مشاوره و آموزش احیا کرد. منبع­شناسی متون کارآفرینی نشان می­دهد که بیش ازسی هزار مقاله و کتاب در زمینه شروع کارآفرینی منتشر شده است. بسیاری از برنامه­های آموزشی و نهادهای مشاوره­ای کارآفرینی در کشورهای مختلف خدمات خود را به کلیه کارآفرینان از زن و مرد ارائه می­کنند، که بخشی از دریافت­کنندگان خدمات را کارآفرینان زن تشکیل می­دهند]6[. کارآفرینی نیرو محرکه توسعه اقتصادی کشورهاست. راهی برای ایجاد مشاغل جدید و افزایش ثروت ملی است]7[. بحث کارآفرینی در دانشگاه­ها به عنوان یک ضرورت در هزاره سوم مطرح می­شود و در کنار آن نیز آموزشکده­های فنی­وحرفه­ای به دلیل رسالت­ها، اهداف، ساختار و فرآیندهای خاص خود نیازمند توجه جدی­تری به بحث کارآفرینی دارند. غفلت از آموزش جامع و کامل کارآفرینی در آموزشکده­های فنی­وحرفه­ای، نائل آمدن به اهداف با مشکل روبرو شده و فلسفه وجودی آن در جامعه خدشه­دار می­شود]8[. با توجه به مطالب یاد شده و تحقیقات به عمل آمده در زمینه کارآفرینی و آموزش­های فنی­­وحرفه­ای، این تحقیق به بررسی ارتباط میان متغیرهای خلاقیت با کارآفرینی در آموزشگاه­های آزاد استان تهران می­پردازد.
2.       مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1. خلاقیت
خلاقیت یکی از صفات ثبوتیه خداوند است که بنابر فضل بی­پایان خود، آن را به ما بندگان عطا کرده است، همانگونه که زندگی ما هدیده ایست از پروردگار متعال، نحوه زندگی ما نیز هدیه­ای است از ما به خالق بزرگ جهان هستی است. در یک تعریف ساده و اجمالی می­توان گفت که واژه خلاقیت به فرآیندهای ذهنی اطلاق می­شود که منجر به راه­حل­ها، ایده­ها، مفاهیم، حالات هنری، تئوری­ها یا تولیداتی می­شود که منحصر به فرد و جدید است. برای خلاقیت چهار مرحله تعریف کرده­اند؛ آمادگی، تکوین، الهام و تأیید]9[.
خلاقیت را توانایی دیدن چیزها در یک نظر نو و غیر معمولی، دیدن مشکلاتی که هیچ کس دیگر امکان تشخیص موجود بودن آنها را نمی­دهد و سپس ارائه رهیافت­های جدید، غیرمعمولی و اثربخش می­داند. لوتانر(1992)، خلاقیت را توانایی دیدن چیزها در یک نظر نو و غیر معمولی، دیدن مشکلاتی که هیچ کس دیگر امکان تشخیص موجود بودن آنها را نمی­دهد و سپس ارائه رهیافتهای جدید، غیرمعمولی و اثربخش می­داند]10[.
به­طور کای خلاقیت فرآیندی است که دارای چند مرحله به شرح زیر است:
مرحله آمادگی[2]: شامل توجه دقیق و متمرکز بر روی مسأله تحت برررسی به­منظور حل  مسأله است.
مرحله نهفتگی یا تکوین[3]: عبارت است از زمان تفکر و واکنش.
مرحله اصرار و پافشاری[4]: بعضی اوقات تلاش­های مصرانه مورد نیاز است که فعالیت­ها بیش­ترشود، اطلاعات جدید افزوده گردد و یا مسأله دوباره تعریف شود نا نتایج مختلف و جدیدی ایجاد گردد.
مرحه بینش و بصیرت[5]: در این مرحله فرد ایده­ای را می­یابد که همواره در جست­وجوی آن بوده، ولی قبلا از آن غافل شده بوده است.
مرحله رسیدگی و تحقیق[6]: در این مرحله بینش یا ایده­ی جدید برای اطمینان از اینکه معتبر و مناسب است، مورد آزمون قرار می­گیرد]11[.
2-2. کارآفرینی
کارآفرینی را می­توان یک فرآیند پویا نامید؛ که شامل آرمان، تحول، دگرگونی و خلاقیت می­شود. این فرآیند به کاربرد و استفاده­ی نیرو و انگیزه­ی افراد در جهت خلق و اجرای ایده­های نو و همچنین راه­حل­های کاربردی احتیاج دارد]12[. جوزف شومپیتر[7] تئوری توسعه اقتصادی را با تئوری توسعه اقتصادی پیوند می­دهد؛ به باور وی، کارآفرینی، ساده­ترین وسیله توسعه اقتصادی از راه نوآوری به عنوان یک عنصر اصلی است. از دید وی، کارآفرین یک نوآور است که ترکیب جدیدی را به وجود می­آورد و آن می­تواند: نوآفرینی یا ایجاد کالای جدید یا بهبود کیفیت یک کالا باشد؛ نوآفرینی روشی جدید برای تولید محصول صنعتی تازه باشد؛ بازاری جدید ایجاد کند؛ از منابع جدیدی بهره­گیری کند؛ ایجاد شکل سازمانی جدید صنعتی باشد]13[.
2-3. دستاوردهای کارآفرینی
از این منظر کارآفرینی به صورت کلی، دو دسته دستاورد اساسی شامل الف) کاربردی، ب) ساختارهای نظری، برای علاقمندان به ارمغان می­آورد. از جنبه­ی دستاوردهای کاربردی، اقتصاد­ دانان برجسته و علاقمندان به این حوزه­ی فکری، کارآفرینی را بر اساس نتایج و دستاوردهای موضوعی آن تعریف می­کنند. با یک نگاه وسیع­تر و از منظر مفاهیم مرتبط با دستاوردهای کاربردی، مواردی همچون: خلق ارزش، تولید ثروت، اشتغال­آفرینی، توسعه خلاقیت و نوآوری، ایجاد شرکت و یا کسب­وکارهای نوین، بازآفرینی بنگاهی، رشد و بقای  سازمانی، توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی فرهنگی به عنوان دستاوردهای اساسی کارآفرینی محسوب می­شود. از دیدگاه جامعه­شناسان و به­ویژه از منظر نظریه­ی اکولوژی جمعیت سازمان­ها، کارآفرینی همان ایجاد جمعیت­های سازمانی یا پیدایش شکل­های سازمانی نوین است و پویایی­های کارآفرینی منجر به ایجاد جمعیت­های نوین سازمانی می­شود. از منظر نظری، پیدایش و ارائه­ی چارپوب­ها، الگوها، نظریه­ها و سنخ­شناسی­های معتبر برای تشریح، پیش­بینی و تفسیر فعالیت­های کارآفرینانه در سطوح تحلیل مختلف، به­عنوان دستاوردهای نظری این حوزه، محسوب می­شوند]14[.
2-4. کارآفرین
از دید شومپیتر، کارآفرین یک نوآور و یک رهبر است. بنابراین، کارآفرین شخصی است که ترکیبات جدیدی از محصول را خلق می­کند، یا مانند شخصی است که می­خواهد ریسک­هایی را برای سازماندهی و ساماندهی دوباره­ سازوکار اقتصادی و اجتماعی بپذیرد، یا مانند شخصی است که با به کارگیری فرصت­های بازار، ناهماهنگی بین عرضه و تقاضا را ازمیان بر می­دارد، یا شخصی است که خودش یک فعالیت تجاری دارد]13[.
کارآفرین فردی است که دارای ایده نو و جدید است و از طریق فرآیند تأسیس و ایجاد یک کسب­وکار و قبول مخاطره، محصول یا خدمات جدیدی را به جامعه معرفی می­کند. انواع ویژگی­هایی که از بدو امر تا کنون درباره کارآفرینان بررسی شده عبارتند از:
-          نیاز به توفیق: عبارت از تمایل به انجام کار در استانداردهای عالی جهت موفقیت در موقعیت­های رقابتی.
-          مرکز کنترل درونی: کارآفرینان به خود ایمان دارند و موفقیت یا شکست را به سرنوشت، شانس یا نیروهای مشابه نسبت نمی­دهند و خود را عامل اصلی شکست­ها و پیشرفت­های خود می­دانند.
-          تمایل به مخاطره­پذیری: هرچند عموما کارآفرینان را عاشق مخاطره می­دانند، لیکن تحقیقات نشان می­دهد که کارآفرین نوعا چنین نیست، بلکه او در اقدام به مخاطره بسیار حساب شده و با دقت عمل می­کند و تمام تلاش خود را انجام می­دهد تا احتمالات را به نفع خود تغییر دهد.
-          نیاز به استقلال: فرای[8] معتقد است که ویژگی بارز کارآفرین، سلطه جویی درونی و استقلال عمل اوست. سلطه جویی درونی بدین معنی است که فرد احساس کند بر سرنوشت خویش حاکم است.
-          خلاقیت: توانایی خلق ایده­های جدید است که این ایده­ها ممکن است به خدمات یا محصولات جدیدی منجر شود. برای تعریف دقیقی از خلاقیت باید ابتدا جایگاه نوآوری مشخص شود. نوآوری در واقع ارائه محصول، فرآیند و خدمات جدید به بازار است و خلاقیت، نیرویی است که در پس نوآوری نهفته است. نوآوری و خلاقیت از اجزای لاینفک کارآفرینی به شمار می­روند. وجود نوآوری و کارآفرینی به قدری ضروری است که می­توان ادعا نمود: کارآفرینی بدون آن وجود ندارد، همچنان که خلاقیت بدون نوآوری، بی نتیجه است]15[.
-          چالش­های ذهنی مثبت: تفاوت میان آنان که نمی­توانند به هدف­هایشان در زندگی دست یابند و آنان که موفق­اند، این است که دسته دوم می­توانند خود را از نظر ذهنی در حالتی قرار دهند که حامی آنان در کسب­وکارشان باشد.
-          روحیه شکست­ناپذیری: باور افراد کارآفرین و موفق این است که آدمی تا زنده است، شکست نمی­خورد. کارآفرینان همواره موفق می­شوند، نوعی نتیجه به دست آورند، خواه مثبت باشد و خواه منفی. آنان نتیجه را تجربه­ای به شمار می­آورند که بر میزان شناخت آنان افزوده است]11[.
برخی از برجسته­ترین خصوصیات فرد کارآفرین از نگاه ماریسون(1998):
تعهد و عزم راسخ، قدرت رهبری، فرصت­طلب بودن، تحمل خطر و ابهام، خلاقیت و اعتماد به نفس و تمایل به سرآمد بودن]16[.
2-5. ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی
بسیاری از ارگان­ها و شرکت­ها به ضرورت خلاقیت و کارآفرینی پی برده­اند. نقش و جایگاه خلاقیت به گونه­ای است که در مغرب زمین از آن با واژه­ی "یا مرگ یا خلاقیت" یاد می­کنند]17[.
 
شکل 1: ارتباط میان خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی
همان­طور که در شکل 1 ملاحظه می­شود، خلاقیت و نوآوری، اتخاذ ریسک حساب شده، استقلال و جهت­یابی به سوی موفقیت جزء مولفه­های اصلی کارآفرینی است]16[.
از جمله پژوهش­های پیشین در این زمینه، می­توان به موارد زیر  اشاره کرد:
پیرخایفی(1385) با رویکردی روانشناختی به بررسی پدیده "خلاقیت مدیریت و کارآفرینی" می­پردازد؛  وی ارتباط خلاقیت و مدیریت را مورد بحث قرار می­دهد و برآیند آن در قالب بحثی ویژه درباره مدیریت خلاق و کارآفرینی مطرح می­کند]18[. فرید به نقل از باچولز[9](1388)، در زمینه نقش خلاقیت کارآفرینان در بقاء و رشد سازمان بیان می­کند که کارآفرینان برای دستیابی به نیروی رقابتی پایدار برای سازمان، چاره­ای جز استفاده بهینه از فعالیت­های خلاقانه ندارند. نکته جالب در این تحقیق آن است که سازمان­ها و افرادی که توجه بیشتری به خلاقیت داشته­اند، پیروی بیشتری نیز از اخلاقیات در کسب­وکار داشته­اند، که این مسأله تأثیر شگرفی در رضایتمندی مشتریان و رشد سازمان داشته است]5[. کلانتریان به نقل از شکرکن(1390)، در تحقیقی با عنوان"بررسی رابطه ساده و چندگانه خلاقیت انگیزه پیشرفت و عزت نفس با کارآفرینی" در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز چنین بیان کرده که نتایج این پژوهش با یافته­های تحقیقات انجام شده در خارج از کشور هماهنگ بود]10[. افسری (1390)، به "بررسی نقش آموزش­های فنی­وحرفه­ای در توسعه کارآفرینی" می­پردازد و در نتایج نشان می­دهد که عمدتا دیدگاه و رویکرد دانش­آموختگان فنی­وحرفه­ای مبتنی بر استخدام و کارجویی در ارگانهای دولتی و خصوصی است و رویکرد مبتنی بر ایده­پردازی تجاری کارآفرینی و خوداشتغالی با استقبال خیلی کمی صورت گرفته و عرصه آموزش­ها صرفا فنی­وحرفه­ای بوده و کمتر به مقوله کارآفرینی به­طور جدی توجه شده است]19[. ایمانی(1390)، با سنجش ویژگی­های کارآفرینی دهیاران و تأثیر مهارت­های فنی­وحرفه­ای اذعان  می­کند که متغیرهای ترکیبی تحصیلات - مهارت­های فنی­وحرفه­ای و تحصیلات - تمایل به راه اندازی کسب­وکار، بر میزان کارآفرینی دهیاران تأثیر ندارند، لیکن ترکیب متغیر سن مهارت فنی­وحرفه­ای و سن تمایل به راه اندازی کسب­وکار با کارآفرینی دهیاران، رابطه معنی­داری دارد]20[. نخعی(1390) با بررسی "تأثیر فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر خلاقیت کارآفرینی"، نتیجه می­گیرد که دوره­های آموزش فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر خلاقیت کارآفرینی دانشجویان تأثیر دارد و موجب بالا رفتن میزان خلاقیت کارآفرینی دانشحویان می­شود]21[. شکاری(1390)، به تبیین تأثیر متغیرهای استقلال­طلبی، کنترل درونی، ریسک­پذیری، انگیزه پیشرفت و خلاقیت در هنرآموزان فنی­وحرفه­ای می­پردازد؛ و در نهایت عنوان می­کند که کارآفرینی در زمینه استقلال­طلبی، کنترل درونی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت بالاتر از میانگین بوده­ است]22[. شاور[10](1990) در تحقیقات خود اذعان می­دارد، کسانی که فکر می­کنند ویژگی­های یک فرد کارآفرین را دارند، خلاقیت و و انگیزه پیشرفت بیشتری از خود نشان می­دهند]23[. ریسال[11](1992) در تحقیقات خود با عنوان"بررسی ویژگی­های کارآفرینان در اندونزی، مشاهده کرد که از جمله صفات موثر در انتخاب شغل کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری است]24[. تریک(1999)[12] خصوصیات مهم خلاقیت و استقلال که در کارآفرینی خود را نشان می­دهند را در بالا رفتن سطح فعالیت اقتصادی و کاهش بیکاری موثر دانسته­اند]25[. دیویدسون[13](2005)، در پژوهشی که بر روی دانشجویان اسکاتلند انجام داد، دریافت که آموزش کارآفرینی بر افزایش مهارت­های دانشجویان در خلاقیت توانایی کار گروهی، اعتماد به نفس و همچنین مهارت­های ارتباطی-مدیریتی تأثیر دارد]26[.
2-6. آموزش­های فنی­وحرفه­ای
آموزش فنی: نوعی آموزش رسمی با هدف آماده سازی افراد برای مهارت­های مورد نیاز در فرآیندهای تولیدی است که نسبت به آموزش حرفه­ای در دبیرستان­ها و آموزش عالی مفهومی گسترده­تر دارد.
آموزش حرفه­ای: نوعی آموزش رسمی با هدف آماده سازی افراد برای مهارت شغلی در صنعت، کشاورزی و بازرگانی است که عموما در سطح دبیرستان تدریس می­شود.
هر یک از دو آموزش با مردم و آماده سازی آن­ها برای اشتغال سر و کار دارد. نقش­های عمده­ی آموزش فنی­وحرفه­ای شامل آموزش زنان و مردان جوانی است که در آینده­ی نزدیک به بازار کار وارد خواهند شد و همچنین بازآموزی و ارتقای کیفی افرادی که به کاری  اشتغال دارند]27[.
3.      روش تحقیق
روش این پژوهش توصیفی و به دلیل اینکه تعیین میزان هماهنگی تغییرات دو متغیر(خلاقیت و کارآفرینی) مد نظر می­باشد، از روش تحقیق همبستگی، نوع دو متغیری بهره گرفته شده است.
3-1. ابزار پژوهش
در این پژوهش به منظور جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه استفاده شده است:
1.       پرسشنامه خلاقیت رندسیپ، که مقیاس اندازه­گیری از نوع لیکرت پنج گزینه­ای و حاوی پنجاه سوال است.
2.       پرسشنامه سنجش کارآفرینی اسکاربوروف و زیمرر[14] که حاوی ده سوال می­باشد.
3-2. روایی و پایایی
در این پژوهش به­منظور تجزیه و تحلیل داد­ها از نرم­افزار آماری "اس پی اس اس"[15] و پایایی آن با استفاده از تعیین ضریب آلفای کرونباخ انجام شده است؛ و از آنجا که پرسشنامه­های مذکور به دفعات مورد استفاده محققین قرار گرفته، لذا روایی آن مورد تأیید می­باشد.
ضریب آلفای کرونباخ مربوط به دو پرسشنامه در جدول شماره 1 نشان داده شده است.
جدول 1: ضریب آلفای کرونباخ مربوط به هریک از پرسشنامه­ها
ضریب آلفای کرونباخ

تعداد سوالات

ضریب آلفای کرونباخ

پرسشنامه خلاقیت

50

0.913

پرسشنامه کارآفرینی

10

0.942

 3-3. جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری این پژوهش کارآموزان آموزشگاه­های آزاد فنی­وحرفه ای استان تهران می­باشد. به منظور تعیین حجم نمونه از جدول مورگان بهره گرفته شد، بنابراین حجم آماری برای آقایان510 نفر و برای خانم­ها 205 نفر برآورد شد. درنهایت مجموع 715 پرسشنامه میان جامعه آماری توزیع شد که 658 پرسشنامه عودت داده شد. که از این تعداد 483 نفر مربوط به کارآموزان آقا و 175 نفر دیگر را کارآموزان خانم تشکیل داده بودند. جدول 2 این امر را نشان می­دهد.
جدول 2: وضعیت آموزش کارآموزان زن و مرد
وضعیت آموزش

آموزش دیده

در حال آموزش

مجموع

کارآموزان مرد

111

372

483

کارآموزان زن

79

96

175

کل

190

468

658

بنابراین نمونه آماری تحقیق از میان 18 رشته آموزشی موجود در آموزشگاه­های استان تهران انتخاب شده است، که در جدول 3 به آن اشاره شده است.
جدول 3: نمونه آماری تحقیق بر مبنای رشته تحصیلی
رشته

فراوانی

رشته

فراوانی

رشته

فراوانی

1.تعمیر دستگاه­های پزشکی

39

7.نقشه­کشی به کمک رایانه

28

13.نقشه­کشی صنعتی

19

2.الکترونیک صنعتی

31

8ساختمان­سازی

25

14.متالوژی

18

3.ماشین­های الکتریکی

88

9.حسابداری مالی

17

15.هتلداری

8

4.تعمیر تلفن­های رومیزی و همراه

69

10.امور اداری

5

16.گردشگری

7

5.خدمات فنی خودرو

21

11.بازاریابی

39

17.MBA

113

6.نقشه­کشی ساختمان

64

12.برق صنعتی

49

18.طراح معماری داخلی

18

جمع

312

جمع

163

جمع

183

با توجه به پرسشنامه­های تکمیل شده در آموزشگاه­های آزاد استان تهران، 15% از آموزش­دیدگان مرد و24% از زنان، دارای تحصیلات کارشناسی و بالاتر می­باشند. توضیحات تکمیلی در جدول 4 نشان داده شده است.
جدول 4: وضعیت تحصیلی آموزش­دیدگان


جنسیت

زیر دیپلم

دیپلم

فوق دیپلم

کارشناسی و بالاتر

نتایج

وضعیت تحصیل

مرد

43%

25%

17%

15%

100%

زن

21%

27%

28%

24%

100%

از نظر نظام وظیفه نیز 73% از کل آموزش­دیدگان در کلیه آموزشگاه­های آزاد فنی­وحرفه­ای دارای مدرک پایان خدمت، 12% مشمول و 15% معافیت دارند. جدول 5 گویای این مطلب می­باشد.
جدول 5: وضعیت نظام وظیفه آموزش­دیدگان


جنسیت

پایان خدمت

مشمول

معاف و خرید خدمت

نتایج

وضعیت نظام وظیفه

مرد

73%

12%

15%

100%

نتایج حاصله از پرسشنامه در زمینه وضعیت نشان می­دهد که 52% از آموزش­دیدگان در رشته­های مورد مطالعه در سال­های 92-93 شاغل بوده و 48% از آنان در زمان تکمیل پرسشنامه بیکار بوده­اند. وضعیت اشتغال آموزش­دیدگان مرد و زن آموزشگاه­های آزاد استان تهران در جدول 6 نمایش داده شده است.
جدول 6: وضعیت اشتغال آموزش­دیدگان مرد و زن


جنسیت

شاغل



بیکار



نتایج

وضعیت اشتغال

مرد

52%

48%

100%

زن

39%

61%

100%

وضعیت اشتغال آموزش­دیدگان مراکز آزاد فنی­­وحرفه­ای در سطوح مختلف تحصیلی، درصد اشتغال و بیکاری آنان در هر سطح تحصیلی، در جدول شماره 7 ارائه شده است.
جدول 7: درصد وضعیت اشتغال به تفکیک سطح تحصیلات
تحصیلات

جنسیت

بیکار

شاغل

نتایج

زیر دیپلم

مرد

58%

42%

100%

زن

63%

37%

100%

دیپلم

مرد

41%

59%

100%

زن

48%

52%

100%

فوق دیپلم

مرد

31%

69%

100%

زن

43%

57%

100%

لیسانس و بالاتر

مرد

38%

62%

100%

زن

31%

69%

100%

نتایج

کل

44.1%

55.9%

100%

4.       نتایج و یافته­های تحقیق
فرضیه: میان خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان و زنان آموزش­دیده و در حال آموزش ارتباط معنی­داری وجود دارد.
به منظور بررسی فرضیه مذکور، آزمون همبستگی مورد استفاده قرار گرفت، که نتایج آن در جدول 8 نشان داده شده است.
جدول 8: بررسی ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی در آموزش­دیدگان و افراد در حال آموزش
متغیر و شاخص­ها

ضریب همبستگی

سطح معناداری

آموزش­دیدگان

0.181

0.069

افراد در حال آموزش

0.159

0.081

با توجه به جدول 9، می­توان اذعان نمود که در این پژوهش، میان خلاقیت و کارآفرینی رابطه­ای وجود ندارد.
جدول 9: بررسی ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی در میان زنان و مردان آموزش دیده و در حال آموزش
متغیر و شاخص­ها

ضریب همبستگی

سطح معناداری

زنان آموزش­دیده

0.218

0.068

زنان در حال آموزش

0.006

0.347

مردان آموزش­دیده

0.668

0.000

مردان در حال آموزش

0.618

0.000

با توجه به جدول 9، میان خلاقیت و کارآفرینی در بین زنان آموزش­دیده ارتباط معنی­داری وجود ندارد. این امر در میان زنان در حال آموزش نیز مشاهده می­شود. از طرفی، جدول 9 نشان می­دهد که میان خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان آموزش­دیده و همچنین مردان در حال آموزش رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد.
با بهره­گیری از آزمون تحلیلی واریانس آنوا[16]، به مقایسه میانگین امتیازات در میان زنان و مردان پرداخته می­شود. جدول 10، گویای این مطلب است.
جدول 10: نتایج حاصل از مقایسه میانگین امتیاز خلاقیت و کارآفرینی در میان مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش
متغیر و شاخص­ها

F

درجه آزادی

سطح معناداری

مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش(خلاقیت)

3.6743

3

0.081

مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش(کارآفرینی)

7.654

1

0.004

با استناد به جدول 10، قسمت اول، در سطح اطمینان نود و پنج درصد میان امتیاز خلاقیت مردان و زنان آموزش­دیده و در حال آموزش تقاوت معنی­داری وجود ندارد.
با استناد به جدول 10، قسمت دوم، می­توان بیان نمود که میان امتیاز کارآفرینی زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد.
در نهایت جهت بررسی امتیازهای کارآفرینی در میان مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش از تحلیل واریانس و ال اس دی[17] بهره گرفته شده است. جدول 11 و 12 نشان­دهنده این موضوع است.
جدول 11: نتایج حاصل از مقایسه میانگین امتیاز کارآفرینی در میان مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش
متغیر و شاخص­ها

F

درجه آزادی

سطح معناداری

مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش(خلاقیت)

3.856

3

0.023

جدول 12: نتایج حاصل از مقایسه میانگین امتیاز کارآفرینی در میان مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش
گروه عامل 1

گروه عامل 2

اختلاف میانگین

سظح معنی داری

زنان آموزش­دیده

زنان در حال آموزش

0.041

0.291

مردان در حال آموزش

زنان در حال آموزش

0.133

0.034

زنان آموزش دیده

0.135

0.021

مردان آموزش دیده

زنان در حال آموزش

0.331

0.001

زنان آموزش دیده

0.236

0.001

مردان در حال آموزش

0.098

0.183

با توجه به جدول 12، می­توان عنوان کرد که امتیاز کارآفرینی مردان در حال آموزش و آموزش­دیده از زنان با همین وضعیت بیشتر است و همچنین با مقایسه میانگین امتیاز کارآفرینی در میان مردان و زنان آموزش دیده و در حال آموزش در سطح اطمینان نود و پنج درصد، استنباط می­شود که در بین چهار گروه، تفاوت معنی­داری وجود ندارد.
5.      بحث و نتیجه­گیری
هدف تحقیق تبیین ارتباط میان خلاقیت و کارآفرینی در بین کارآموزان زن و مرد و مقایسه آن با فارغ­التحصیلان­ حاضر در آموزشگاه­ها بوده است. نتایج نشان می­دهد که میان خلاقیت و کارآفرینی در بین کارآموزان " آقای در حال آموزش و آموزش دیده " ارتباط وجود دارد، نتایج تحقیق سولومون(1989)، شاور(1990)، ریسال(1992)، شاین[18](1994)، تریک(1999)، گالوی(2005)، پیرخایفی(1385)، فرید(1388)، نخعی(1390) و شکاری(1390) نشان می­دهد که میان خلاقیت و کارآفرینی ارتباط وجود دارد و این یافته­ها با بخشی از نتایج این پژوهش مبنی بر ارتباط خلاقیت و کارآفرینی در بین کارآموزان "آقای در حال آموزش و آموزش دیده" همخوانی دارد.اما میان خلاقیت و کارآفرینی در کل جامعه آماری، رابطه مثبت و معنی­داری وجود ندارد. به عبارت دیگر، امتیازهای کارآفرینی درمیان زنان آموزش­دیده و در حال آموزش نسبت به مردان با همین وضعیت پایین­تر بوده است. با توجه به مطالب فوق می­توان اذعان داشت که آموزش­های فنی­وحرفه­ای نتوانسته روحیه کارآفرینی زنان را بهبود ببخشد.
بیشتر زنان به عنوان بخشی از نیروی کار در جست­وجوی کار هستند، اما نسبت به مردان کمتر قادر به پیدا کردن کار هستند. از آنجا که پژوهش­های اندکی روی کاریابی زنان بیکار تمرکز یافته، بررسی رفتار کاریابی آنان ضروری به نظر می­رسد. بررسی­ها نشان می­دهد که زنان برای اینکه بتوانند وقت بیشتری را برای خانه و خانواده­هایشان بگذراند، شغل­های پاره وقت انتخاب می­کنند، بنابراین به دنبال کار تمام وقت نیستند. از طرفی امکان یافتن چنین شغلی با حقوق کافی برای زنان مشکل­تر از مردان است. مطالعات نشان می­دهد که در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی زنان با احتمال بیشتری نسبت به مردان بیکار می­شوند و مشکلات بیشتری برای یافتن شغل دارند. علاوه بر این مرخصی زایمان و روزهای مراقبت، جمعیت زنان کارگر را غیر قابل اعتمادتر از مردان نشان می­دهد، در نتیجه تبلیغات به نفع مردان گسترش پیدا می­کند]6[. در واقع موانع گسترش فعالیت­های اقتصادی زنان بیشتر پدیده­ای فرهنگی-اجتماعی است که در لایه­های زیرین جامعه نهادی شده است]16[.لذا پیشنهاد می­شود:
-          پذیرش واقع­بینانه تفاوت­های میان زن و مرد، پرهیز از مقایسه­های بی مورد که موجب کاهش عزت نفس می­شود.
-          مهارت­های کارآفرینی قابل آموزش هستند. آموزشگاه­ها و مشاوران شغلی، می­توانند با ارائه بستری مناسب از خدمات، ایجاد انگیزه، آموزش این مهارت­ها، کارآموزان را در تقویت روحیه خلاق و غلبه بر بیکاری یاری دهند.
-          اعتماد به استعدادها و توانایی زنان، هدفمندی و انتخاب برنامه­های منطقی برای آنان.
-          تخصیص بودجه مناسب جهت رشد و شکوفایی استعدادها همه اعضای اجتماع، از جمله زنان.
-          مشارکت بیشتر زنان در فعالیت­های اجتماعی و تقویت مهارت­های ادراکی، ارتباطی و تخصصی آنان.
مراجع
[1]- Schein, E.H. (1994). “ Entrepreneurs: What they’re really like”. Vocational education journal. Vol. 64, No. 8, PP: 42-44.
]2[- علی پوراشراف، احمد شکرچی­زاده و فاطمه ذیگلری، 1392، بررسی میزان تأثیرگذاری سرمایه انسانی بر راهبردهای رهبری هزینه، دومین کنفرانس بین­المللی حماسه سیاسی، قم. ص 259-271.
[3]- Prarvin Visaria, (2003), Unemployment Among Youth in India, ILO. 38.
]4[- هیسریچ، رابرت. دی و پیترز پ، 1383، ترجمه علیرضا فیض­بخش و حمیدرضا تقی­یاری، کارآفرینی، تهران، انتشارات علمی.
]5[- داریوش فرید، 1388، بررسی رابطه بین خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان و زنان ورزشکار و غیر ورزشکار، فصلنامه مدیریت ورزشی، شماره 2. ص 97-116.
]6[- رضوان صالحی­ نجف­آبادی، محمدرضا عابدی و محمد ربیعی، 1385، اثربخشی آموزش کارآفرینی بر افزایش فعالیت کاریابی زنان جویای کار شهرکرد، فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره سی­ام. ص 111-122.
[7]- Luca, M and Cazan, A, 2011, Involvement in Enterpreneurial Trainning and Personality, Social and Behavioral Sciences, 30, 125-1256.
]8[- فریمان ابراهیم­زاده، 1386، نقش آموزشکده­های فنی­وحرفه­ای در کارآفرینی دانش­آموختگان، نشریه تخصص اشتغال و کارآفرینی رویش، شماره 1386.
]9[- حسین علیان عطاآبادی، مرضیه حیدریان، 1388، استعدادیابی و استعدادپروری، تهران، انتشارات امید مجد، چاپ اول.
]10[- شیما کلانتریان، سیامک نرگسی و سجاد غلامی، 1391، رابطه کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب­وکارهای دانش­بنیان، تهران، موسسه مشاوره خدمات اقتصادی و برنامه­ریزی.
]11[- احمد پور داریانی، سید محمد مقیمی، 1390، مبانی کارآفرینی، انتشارات فراندیش، چاپ یازدهم.
[12]- Kuratko, D.F.& Hodgetts, R.M. 2007. Entrepreneurship: Theory, Process, Practice. Mason, OH: South-Western College Publishers.
]13[- فضیله داورخانی، محمدرضا رضوانی و سیاوش ایمنی قشلاق، 1390، تحلیل نقش گردشگری در توسعه ویژگی­های کارآفرینانه و گرایش به کارآفرینی در بین جوانان روستایی، پژوهش­های جغرافیایی انسانی، شماره 78. ص 169-195.
]14[- قنبر محمدی الیاسی، 1387، موضوع کارآفرینی به عنوان یک حوزه علمی، مجله توسعه کارآفرینی، سال اول، شماره اول. ص 51 -85.
]15[- ناهید شیخان، 1388، برنامه­های ترویج کارآفرینی زنان در کشورهای منتخب، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 40.
]16[- فاطمه جواهری، سرور قضاتی، 1383، موانع کارآفرینی زنان: بررسی تأثیر نابرابری جنسیتی، مجله جامعه­شناسی ایران، دوره پنجم، شماره 2. ص 161-178.
[17]-Akinb, J.O, 2005, Creativity and Innovation, U.S.A, CYF. Center Publication.
]18[- علیرضا پیرخایفی، 1385، خلاقیت، مدیریت و کارآفرینی، فصلنامه خلاقیت و نوآوری، شماره 13-14.
]19[- هادی افسری، مسعود موسوی، 1390، بررسی تأثیر آموزش­های فنی­وحرفه­ای در توسعه کارآفرینی فارغ التحصیلان دانشگاهی، همایش ملی اشتغال دانش­آموختگان بخش کشاورزی و منابع طبیعی، تهران.
]20[- حسین ایمانی، پیمان پوررجب، 1390، بررسی و سنجش ویژگی­های کارآفرینی دهیاران و تأثیر مهارت­های فنی­وحرفه­ای بر آن، فصلنامه توسعه روستایی،  دوره سوم، شماره 2.
]21[- کریم نخعی، حبیب نخعی و فاطمه یوسفی، 1390، تأثیر فن­آوری اطلاعات و ارتباطات بر خلاقیت کارآفرینی، دوماهنامه راهبردی آموزش در علوم پزشکی، سال چهارم، شماره 2. ص 53.
]22[-عباس شکاری، علی محمدی و معصومه صفردی، 1390، قابلیت­سنجی برنامه درسی کارآفرین در آموزش عالی، دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، سال دوم، شماره 4، ص 132-147.
[23]-Shaver, K.G., Willams, S.I. and Scott, L.R. 1990. “Entrepreneurial beliefs. Creativity and risktaking: Personality or situation”? Unpublished Manuscript, College of William and Mary.
[24]-Rissal, R. 1992. “A study of the characteristics of entrepreneurs in Indonesia”. DEE dissertation USA”. George Washington University.
[25]-OECD. 1999. Women entrepreneurship. Expachangicn experiences between OECD and Transition economy countries. Pg 78.
[26]- Davidsson, P. 2008, Looking Back at 20 Years os Entrepreneurship Research: What Did We Learn?, In Landstrom, H,.
]27[- لیلا زینلی­زاده، اعظم زینلی­زاده، 1391، مهارت­آموزی، کارآفرینی و بهره­وری مهارت­آموختگان، کنفرانس ملی کارآفرینی، مدیریت کسب­وکارهای دانش­بنیان، موسسه مشاوره خدمات اقتصادی و برنامه­ریزی.

[1]- Amayli
[2]-Preparation
[3]-Incubation
[4] -Persistence
[5]-Insight
[6]-Verification
[7]-Joseph Schumpeter
[8]-Fry
[9]-Buchholz
[10]-Shaver
[11]-Rissal
[12]-Thurik
[13]- Davidsson
[14]-Scarborough & Zimmerer
[15] -SPSS
[16]-ANOVA
[17]-LSD
[18]- Schein
نويسنده :

این کاربر مطلب منتشر شده دارد.